|
Uchunchi avlod mobil aloqa tarmoqlari
3 avlod mobil aloqa tarmoqlari 2000-2010 yillar oralig’ida dunyo miqyosida
keng foydalanildi va ularda foydalanilgan terminallar smartfonlar deb nomlandi. 1
va 2 avlod taqdim etgan xizmatlarga qo’shimcha video qo’ng’iroqlar ham ushbu
avlod tomonidan qo’llab quvvatlandi. Aloqa almashish tezligi juda tez, qo’shimcha
xizmatlari ko’paygan va mobil TV xizmatlarini o’zida jamlagan 3G tarmoqlari 1.6-
2.0 GHz chastota diapozonida ishlaydi. Bunday mobil aloqa tarmoqlarining
o’tkazish polosasi 100Hz va keng polosali qaramli tarmoq ham deb nomlanadi.
CDMA (Code Division Multiple Access), UMTS (Universal Mobile
Telecommunications System) va EDGE (Enhanced Data Rates for GSM
Evolution) standart texnologiyalarga asoslangan 3G avlod mobil aloqa
tarmog’ining ma’lumot uzatish tezligi soniyasida 144kb/s –2Mb/s tezlikni qo’llab
quvvatlaydi.
Qo’shimcha qilib 3G tarmog’ida xavfsizlik masalalari juda puxta echilgan,
video konferensiya, 3 o’lchmli (D) o’yin xizmatlarini o’zida jamlagan bo’lsa, 3G
litsenziyasi juda qimmat, 3G tarmoq infratuzulmasini qurishda qiyinchiliklar
mavjud, yuqori o’tkazish qobiliyatini talab qiladi hamda 3G tarmog’ini qo’llab
quvvatlovchi mobil telefonlari (smartfonlar) ning narxi qimmat.
59
1.23-rasm. 3G mobil tarmoqlari arxitekturasi
Uchinchi avlod mobil aloqa tarmoqlari UMTS (Universal Mobile
Telecommunications System) va WCDMA (Wideband Code Division Multiple
Access) standartlariga asoslangan bo’lib, 3G tarmog’i EU (User Equipment), VLR,
HLR, GGSN (Gateway GPRS (General Packet Radio Service) Support Node),
GMSC (Gateway Mobile Switching Center), SGSN (Serving GPRS Support
Node), RAN (Radio Access Network) va MSC (Mobile Switching Center)
elementlarini o’z ichiga oladi.
UMTS
– universal mobil telekommunikatsiya tizimi GSM standarti asosida
ishlab chiqilgan uchinchi avlod mobil aloqa tizimi hisoblanadi. 3G tarmog'i tezroq
elektron ma'lumot uzatish tezligini 384 kbit / s dan yuqori tezlikni taklif qiladi, bu
foydalanuvchilar tez-tez katta fayllarni yuklab olishiga imkon beradi. Unda 5 MHz
kanal o'tkazish qobiliyati mavjud bo’lib, o'tkazish qobiliyatidan foydalangan holda
bir vaqtning o'zida 100 dan ortiq ovozli qo'ng'iroqlarni qabul qilish imkoniyatini
qo’llab quvvatlaydi yoki u asl formatida 2 Mbit/s gacha tezlikda ma'lumotlarni
uzata olish qobiliyatiga ega.
WCDMA
– GSM standartiga asoslanmagan, kanallarni ajratish jarayoni
CDMA texnologiyasiga asoslangan 3 avlod mobil aloqa tarmog’i texnologiyasi
hisoblanadi. Ta’kidlanganidek keng polosali CDMA bu uchinchi avlod (3G) simsiz
standart, ovoz va ma'lumot uchun bitta 5 MHz kanalidan foydalanadi va dastlab
60
384 kbit/s gacha tezlikni taqdim etadi. WCDMA AQShda AT&T va T-Mobile
tomonidan ishlatiladigan 3G texnologiyasi hisoblanadi.
GPRS
- bu 2G va 3G uyali aloqa tarmog'ining global aloqa tizimidagi
ma'lumotlarni paketli kommutatsiya qiladigan uyali aloqa standarti. GPRS avvalgi
CDPD va i-mode paketli kommutatsion uyali texnologiyalarga javoban Evropa
Telekommunikatsiya Standartlari Instituti tomonidan tashkil etilgan.
GMSC
- bu MSCning maxsus turi bo'lib, u mobil tarmoqdan tashqarida
qo'ng'iroqlarni marshrutlash uchun ishlatiladi. Har doim mobil abonenti tashqi
tarmoq foydalanuvchisi bilan o’zaro qo'ng'iroq qilganida qo'ng'iroq GMSC orqali
amalga oshiriladi.
SGSN
– GPRS qo'llab-quvvatlaydigan tuguniga xizmat ko'rsatish jarayoni
tushuniladi va u GPRS-ga asoslangan 2G va 3G tarmoqlarida muhim tarmoq
komponenti hisoblanadi.
SGSN shuningdek ma'lumot paketlarini o'z xizmat doirasi hududidagi mobil
stantsiyalar orasida etkazib berish uchun javobgar tarmoq elementi hisoblanadi.
Uning vazifalari paketlarni marshrutlash va uzatish, harakatchanlikni boshqarish
(biriktirish / ajratish va joylashishni boshqarish), mantiqiy aloqani boshqarish,
autentifikatsiya va zaryadlash vazifalarini bajarishni o'z ichiga oladi.
RAN
- radio kirish tarmog'i mobil telekommunikatsiya tizimining bir
qismidir. Kontseptual ravishda, u uyali telefon, kompyuter yoki masofadan
boshqariladigan har qanday mashina kabi qurilmalar orasida joylashgan va uning
yadro tarmog'iga ulanishni ta'minlaydi, 6-rasm. RAN radiostantsiyalar orqali
resurslarga
kirishni
(foydalanishni)
ta'minlaydi
va
ularni
boshqarishni
muvofiqlashtiradi.
GGSN
- ba'zan simsiz marshrutizator sifatida ham nomlanuvchi GGSN
tarmoq elementi, xizmat ko'rsatuvchi GPRS qo'llab-quvvatlash tarmog’i (SGSN)
bilan uyali aloqa foydalanuvchilarni Internetga va IP protokoliga asoslangan
ilovalarga ulanishini ta’minlaydi. GGSN mobil foydalanuvchilar tomonidan
kiruvchi ma'lumot trafigini o'zgartiradi va tegishli tarmoqqa uzatadi yoki aksincha.
ISDN
(Integrated Services Digital Network) - umumiy foydalanishdagi
61
telefon tarmog'ining an'anaviy kanallar orqali ovozli, video, ma'lumotlar va boshqa
tarmoq xizmatlarini bir vaqtning o'zida raqamli uzatish uchun aloqa standartlari
to'plamidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
