Boshqarish tamoyillari va uslubi

Avtokrat (yoki avtoritar) uslub shu bilan tavsiflanadiki, rahbar о‘zining shaxsiy (yoki, ba’zi bir kim tomonidan majburlangan) g‘oya, reja, tavsiya va h.k.ni, bularni jamoa a’zolari u yoqda tursin, о‘z muovinlari bilan ham mutlaqo maslahatlashmay amalga oshiradi. Rahbarning nuqtai nazari boshqalarga taalluqli fikrlar majmuiga asoslanadi, ammo u о‘z shaxsiy fikri qilib olinib, bayon etiladi (ya’ni raxbar boshqalar fikrini о‘ziniki qilib oladi). Muammoni guruh bо‘lib muhokama qilishda u о‘z fikrini qaror sifatida ta’kidlaydi, uni muhokama ishtirokchilari buyruq sifatida qabul qiladilar. Bunday rahbarlar ijrochilar bilan tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri, ularning bevosita rahbarlarini chetlab, faoliyat yuritadilar.
Boshqaruvning avtokrat uslubida, agar rahbar о‘z xodimlariga ishonmasa, yaxshi natijaga erishib bо‘lmaydi. U qattiq nazorat о‘rnatadi va ular mufassal tekshiradi, bu bilan xodimlar tashabbusini bо‘g‘adi.
Byurokratik uslub boshqarishga rasmiy yondashishga asoslanadi va “meyor doirasi”da amalga oshiriladi. Bu usul faqat ijrochilarning emas, balki rahbarlarning ham tashabbusini turli yо‘riqnomalar, kо‘rsatma va h.k. lar yordamida bо‘g‘ib qо‘yadi.
Demokratik uslub rahbarning boshqaruv faoliyati va jamoa о‘z-о‘zini boshqaruvining eng samarali tarzdagi nisbatiga asoslanadi. Harakat rejasini muhokama qilish, qabul qilish va amalga oshirishda ijrochilarning faol va ongli ishtiroki uning asosiy jihati hisoblanadi. Yuqori samaraga rahbarning kо‘tarinki ruhi va bо‘ysunuvchilarga ishonchi tufayli erishiladi.
Umumiy jipslik, umummavaffaqiyatdan g‘ururlanish, bir-birini qо‘llab-quvvatlash va hamfikrlik-samarali ishlash garovi.
Odamlarga “buni biz о‘zimiz qildik” deyishga imkon beradigan yо‘lboshchi eng yaxshi yо‘lboshchidir. Lao Sze.
Yuqorida ta’kidlangandek (1.1.1-ga qarang) boshqaruvning biror uslubini mutlaqlashtirish maqsadga muvofiq emas. Muhimi-muayyan vaziyatlarga muvofiq boshqaruv faoliyatida ularni qо‘shib olib bora bilish. Masalan, boshqaruvning demokratik uslubi о‘quv-tarbiya jarayonini amalga oshirishda yaxshi natija beradi, avtokrat uslubi yuqori tashkilotlar farmoyishlarini amalga oshirishda, byurokratik usul esa-xisob-kitob va hisobotda.