Bоshqаrish sistеmаlаrining elеmеntlаri vа qurilmаlаri fanining maqsadi, vazifalari

1.Strukturaviy sxema
2.Funksional sxema
3. Prinsipial sxema
4.Montaj sxema
1.Strukturaviy sxema-avtomatik tizimni tashkiliy qismlarining o‘zaro bog‘lanishlarini ko‘rsatib, ularning dinamik xususiyatlarini tavsiflaydi. Strukturaviy sxemalar funksional va prinsipial sxemalar asosida ishlanadi.Strukturaviy sxemada aniq vosita,rostlagich,element ko’rsatilmasdan,balki o’tayotgan fizikaviy jarayonning matematik modeli ko’rsatiladi.Strukturaviy sxemada elementlar to’rtburchak shaklida ifodalanadi va ularning ichida elementlarning matematik modeli yoziladi.
Avtomatik rostlash tizimining keying tahlili elementlarning dinamik xarakteristikalarini aniqlash va tizimning strukturaviy yaratishdan iborat bo’ladi.
2.Funksional sxema – bu sxema tizimning qanday elementdan tashkil topganini bildiradi. Unda har bir elementga mos ravishda shu elementning nomi yoki u bajaradigan funksiyasining nomi keltiriladi.
3.Prinsipial sxemalar-elementlarning o’zaro elektrik ulanishlarini ifodalaydi.Ushbu sxemada avtomatika elementlari davlat standartlariga binoan belgilanadi.Prinsipial sxemadagi shartlibelgilar butun moslamani,tizimning ish prinsipini tushunishga yordam beradi..
Bu sxemalar avtomatlashtirish sistema elementlari tarkibini belgilaydi, ular orasidagi bog’lanishlarni, asboblar va avtomatlashtirish vositalarining elektr ta`minot usullarini aks ettiradi. Prinsipial elektr sxemani ishlab chiqish uchun dastlabki material texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish sxemasi hisoblanadi. AES o`z navbatida birikmalarning montaj sxemalarini va boshqa texnik hujjatlarni ishlab chiqish uchun asos bo`ladi.
4.Montaj sxema-bu sxemada o`lchash asboblari va avtomatlashtirish vositalarini elektr energiya manbai bilan ta`minlash ko`rsatiladi.
Sxemani loyihalashda quyidagi masalalar hal etiladi:
1. Elektr tok turi, kuchlanish qiymati, manba quvvati kabilar.
2. Ta`minot sxemasi ishonchliligi ko`rib chiqiladi.
3. Texnologik ob`ektning muhimlilik kategoriyasiga binoan ta`minotning
uzluksizligi, zahiralash kabilar.
Elektr zanjirlarining asosiy maqsadi - bu ishlarning ketma-ketligi va ishlash printsipini hisobga olgan holda, avtomatlashtirish tizimlarining funktsional birliklari tarkibiga kiradigan individual qurilmalar, avtomatlashtirish va yordamchi uskunalarning o'zaro bog'liqligini etarlicha to'liqligi va ko'rinishi bilan aks ettirish. avtomatlashtirish tizimining ishlash printsipini o'rganishga xizmat qiladi, ular zarur.Sxematik diagrammalar boshqa loyiha hujjatlarini ishlab chiqish uchun asos bo'ladi: simli sxemalar va kommutator va panellar jadvallari, tashqi o'tkazgichlarning simlari sxemalari, simlar diagrammalari va boshqalar.
Texnologik jarayonlar uchun avtomatlashtirish tizimlarini ishlab chiqishda odatda mustaqil elementlarning, qurilmalarning yoki avtomatlashtirilgan tizimning bo'limlarining asosiy elektr zanjirlari, masalan, valf boshqaruv pallasi, nasos avtomatik va masofadan boshqarish pallasi, tankning signalizatsiya davri va boshqalar amalga oshiriladi.
Elektr zanjirlarining sxematik diagrammalari avtomatlashtirish sxemalariga, individual boshqaruv, signalizatsiya, avtomatik boshqarish va boshqarish tugunlarining ishlashi uchun oldindan o'rnatilgan algoritmlarga va avtomatlashtirilgan ob'ekt uchun umumiy texnik talablarga asoslanadi.
O'chirish sxemalarida an'anaviy shaklda qurilmalar, moslamalar, alohida elementlar, ushbu qurilmalarning bloklari va modullari orasidagi aloqa liniyalari tasvirlangan.