Boshlang’ich ta’lim va sport, tarbiyaviy ish ta’lim yo’nalishi

4.Me’yordan og’ish paytida yuzaga keladigan holatlar.

    Xulq-atvor  muayyan berilgan vaqt bulib  utgan xatti-xarakatlarining  yigindisi 

xisoblanadi. Bu  adaptivlik  delinadi,  agar  uning  yordamida    maqsadga  yunaltirilgan  foydali  natija olingan bulsa. Teskari(kingir «otklonyayushimsya») xulq-atvor jamiyatda qabul qilingan mos kelmaydigan ijtimoiy xulqatvorga aytiladi.(I.A.Nevskiy). 
    Teskari xulq-atvor kata ikki kategoriyaga bulinadi. 
1.Psixik  salomatlik  namoqn  yoki    yashirin  psixopotologiya,  normalardan uzoql-ashadigan xulq-atvorga aytiladi. 
2.Qandayda  bir  ijtimoiy,  madaniy  va  asosan  xulq  normalarini  buzadigan antistsial xulq-atvorga  aytiladi. Agar bunaqa xulq-atvorlar xuquq buzarlar ko’proq bulsa, jinoyat xisoblanadi, xuquqiy tarbibga jazolanadi.  
     Ijtimoiy burilishlar. 
 -  o’z  manfaati  yo’nalishida  xuquq  buzish  iqtisodiy:  (pul  Bilan  mulkga  ega 
bulishga boglik xatti-xarakatlar) ugrilik, chaykovchilik. 
  -  agressiya  yunalishidagi:  insan  shaxsiga  qarshi  xarakatlar(kamsitish,  xuliganlik,  kaltaklash,  ultirish,  zorlash)   

 Tashqi  tavakkalchilik  omillaridan  ozod  bulgan  psixik-  pedagogik  sharoitni maktabda  yaratish,  ota-ona,  jamoatchilik  bilan  birga  ishlashning  samaradorligini oshirish. 

Har qanday jamiyatda, u jamiyat qaysi rivojlanish bosqichida bo’lishidan qat’iy nazar, doimiy e’tiborga muhtoj odamlar bor. Bular o’z jismoniy, ruhiy va ijtimoiy rivojlanishida chetga chiqish, og’ish bor bo’lgan odamlardir. Bunaqa odamlar doim bir guruh bo’lib ajralishgan, jamiyat va davlatda ularga nisbatan alohida munosabat shakllangan. Zamonaviy AQSH va Yevropa davlatlarida u yoki bu og’ishlarga ega jamiyatga integratsiyalashuvi konsepsiyasi amalga oshirilmoqda. U konsepsiyaga ko’ra bu odamlar ham jamiyatning teng huquqli biroq ba’zi bir muammo yoki cheklangan imkoniyatlarga ega a’zosi sifatida ko’riladi. Hozirda cheklangan imkoniyatli shaxslar soni butun dunyoda shu jumladan, O’zbekistonda ham ortib borayotgani sababli, bu muammo yanada jiddiylashmoqda. SHuning uchun bunaqa odamlar avvalambor bolalarning ko’payishini rejali ijtimoiy hal qilishni talab qiluvchi doimiy omil sifatida qarash lozim.Me'yor tushunchasi tibbiyot, psixologiya, pedagogika va sotsiologiya fanlarida keng qo`llaniladi. Unga aniq bir ta'rif berish juda qiyin. Masalan bitta tibbiyotning o`zidagina me'yor tushunchasiga 200dan ortiq ta'rif berilgan. Umumiy qolda me'yor- bu obektiv vokelikni belgilovchi ideal bilim, real voqealikni tavsiflovchi o`rtacha statistik ko`rsatkichdir. Tibbiyotda, psixologiyada, sotsiologiyada me'yorlarning o`z tasnifi, parametorlar, ko`rsatkichlari mavjud. Belgilangan,jamiyat tomonidan qabul qilingan va tan olingan me'yorlarga mos kelmaslik jarayoni ikkinchi bir tushuncha-chekinish yoki oqish bilan belgilanadi.
Ijtimoiy pedagogika “me'yor”hamda “me'yorlardan chekinish” masalalari muhim ahamiyat kasb etadi. Ular bolalarning ijtimoiy xulqi va rivojlanish jarayoninini tavsiflashda yordam beradi. Chekinishlar asosan, negativ va pozitiv xarakterga ega.
Masalan, bola rivojlanishida aqliy qoloqlik ham, qobiliyatlilik ham normadan og’ish hisoblanadi. Xulq-atvordagi jinoyatchilik, aroqxo’rlik, giyohvandlik va boshqa salbiy og’ishlar ham shaxsning ijtimoiy shakllanish jarayoniga ham jamiyat rivojlanishiga ham salbiy ta’sir ko’rsatadi. Negativ chekinishlarga aqli zayiflik, shuningdek, narkamaniya, alkogolizim, jinoyatchilik singani insoning ijtimoiylashuviga, umuman jamiyatga salbiy ta'sir ko`rsatadigan xarakterlar negativga kiradi.