Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

ган Бу лаҳжалар адабпй тилда сўэлаётган 
кишилар
путқида ҳар қадамда ўзининг борлигини сездириб тура-
ди Нотиқ ўэи билнбми, билмаймн, ўэ 
лаҳжаси қону-
ниятлари таъсирига ўтиб қолади. 
Бу нарса кўпинча
сўз ва сўэ шаклларининг талаффуэнда, лексик танлаш-
ларда ва бошқаларда кўринади. Маълумки, қипчоқ ва
ўғуз лаҳжаларида танглан 
унғунлигн 
(гармонияси)
мавжуд1.
Танглай уйғунлигн 
талабига 
кўра 
унлилар икки
хил — юмшоқ ва қаттиқ талаффуз 
этилади. Уэак, не-
гизларнинг қаттнқ ва юмшоқ талаффуэ этилиши тур-
кий тилларга хос ҳодиса бўлиб, сингармонизм деб юри-
тилади. (Товушлар уйғунлиги икки хил бўлади: танглай
уйғунлигн ва лаб уйғунлиги (ўтқа, итка, кўэум каби).
Лаб уйғунлиги ўзбек шевалари учун деярли хос эмас.
У бошқа — қозоқ, қирғиз каби туркий тилларда учрай-
ди.) Сўз ўэак-негиэларини бундай икки хил талаффуз
этиш лаҳжанинг ҳар бир вакилига болаликдан сингган
бўлади. Қаттиқ унлили негизларга 
қаттиқ, юмшоқ ун-
лили негизларга юмшоқ унлили қўшимчалар қўшилзди: 1
1 Қорлуқ лақжаснга мансуб бўлган Андижон, Фарғопа вилоят- 
ларида жойлашган ўзбек шевалари оралиқ шевалар бўлиб, уларда 
қнпчоқ лаҳжасига хос бир қанча хусусиятлар 
манжуд. Масалан, 
унлиларнинг сон жиҳатидан 7—8 тага етнши 
қисмак «а»лашнинг 
борлиги ва ҳ-ао.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

отка, хасқа, пахтаға 
(шева талаффуэи: отқо, 
х осқ^
похтоға); ишка, бизарга, санга, мактабка, даскага (ада-
бий орфоэпик: отга, хасга, пахтага,