Бошқарувда мувофиқлаштириш ва мотивация

С.Адамснинг адолатлилик (тенглик) назарияси

• С.Адамснинг адолатлилик (тенглик) назарияси мукофотлаш миқдорини сарфланган кучлар билан таққослаш ва бу нисбатни худди шундай ишни бажарган бошқа ходимларга берилган мукофот миқдори билан солиштиришга асосланади.Амалиётнинг кўрсатишича, агар ходим унга етарлича пул тўланмаяпти деб ҳисобласа, у ёмонроқ ишлай бошлайди. Агар унга ортиқча ҳақ тўланадиган бўлса, у қоидага кўра ўзгармайди. Бошқарув амалиёти учун назариянинг асосий хулосаси: ходимлар уларга адолатли ҳақ тўланмоқда деб ҳисоблай бошламагунча улар ўз меҳнат шижоатини пасайтиришга ҳаракат қиладилар

3.Портер—Лоулер модели

• 3.Портер—Лоулер модели кутиш назарияси ва адолатлилик назариясининг синтезини ифодалайди. Модель бешта омилдан иборат:
• сарфланган кучлар,
• ўзлаштириш,
• олинган натижалар,
• мукофотланиш,
• қониқиш даражаси.

Портер—Лоулер назариясининг қимматлиги шундаки (у тадқиқотлар билан тасдиқланган), у кучлар, қобилиятлар, натижалар, мукофотлаш ва ўзлаштириш тушунчаларини тўлақонли тизимда бирлаштириш самарадорлигини кўрсатади.
Моделга мувофиқ натижалар сарфланган кучга, ходимнинг қобилиятлари, индивидуал хусусиятлари ва ўзининг ролини англашига боғлиқ. Ушбу ҳаракатлар муайян мукофотлашга олиб келишига ишонч даражаси бу ҳаракатларни кучайтиришга сабаб бўлади. Модель мукофотлашни эришилган натижаларга боғлиқ қилиб қўяди. Модель қуйидаги ғоя бўйича тузилган: амалиётчи-менежерларнинг қониққанлик юқори натижаларга олиб келади деган фикрига қарши маҳсулдор меҳнат қониққанликка олиб келади.

Процессуал мотивация назариялари

• Процессуал мотивация назариялари доирасида кишиларнинг қўйилган мақсадларга эришиш учун кучларни қандай тақсимлаши ва қандай қилиб муайян хулқ-атвор шаклини танлаши таҳлил қилинади. Ушбу назарияларда эҳтиёжларнинг мавжудлиги шубҳа остига олинмайди, бироқ одамларнинг хулқ-атвори уларнинг ўзларидан ташқари ижтимоий эҳтиёжлар билан ҳам белгиланади деб ҳисобланади