Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

5.3.5. Anlamsal Çözümleme 
Anlam çözümlemesi konusunda ise, sözcüklerin anlamının bağlamdan 
yalıtlanmış birimler olarak düşünülmeyip, en basit şekliyle tümce düze-
yinde sözdizimsel ve anlambilimsel olarak ele alınması gerektiği üzerinde 
durulmuştur. Ne var ki, bununla da kalmayıp, sözcüklerin gücül anlamla-
rının metiniçi ve metindışı bağlama dayalı olarak da ele alınması gerekti-
ğine değinen yazar, Newmark'ın “anlamsal” ve “iletişimsel” çeviriyi bir-
birinden ayıran sınıflandırmasına karşı çıkmış ve anlamsal çevirinin işlev-
sel açıdan iletişim amaçlı olduğunu savunarak Newmark’ın yukarıda sözü 
edilen sınıflandırmasını gereksiz bulmuştur. Buradan Kussmaul'ün anlam-
sal çeviriyi iletişimsel çeviriyle özdeş tuttuğu ortaya çıkmaktadır. Üstelik 
çeviriye bilişsel ve edimsel yaklaşımının temelinde de, iletişim amacı yat-
maktadır. Bu konuyla ilgili olarak, Kussmaul öğrencinin sözcüğün soyut 
anlamını tepeden aşağı işlemleme ile metnin gönderge çerçevesindeki an-
lamı canlandırmasıyla  birlikte bulabileceğine dikkati çekmiştir. Anlama 
ve çevirinin biribiriyle iletişim içersinde devingen bir süreç olduğuna de-
ğinen Kussmaul, çeviriyi, anlamanın dillendirilmesi şeklinde tanımlamış-
tır. Bu konuda  sözcük düzeyinde  örneklerden yola  çıkmış ve  sözcüksel 
anlam, anlama ve çeviri arasında bağlantı kurarak, söz konusu üçlü ara-
sında devingen bir üçgen yaratmaya çalışmıştır. Böyle devingen bir yön-
temin amacı ise, çeviri eğitimi vereni ve bu eğitimi göreni sözcüğü sözcü-
ğüne  çeviriden uzaklaştırıp, erek odaklılığı destekleyen yöntemleri kul-
lanmaya zorlamaktır.  
Sonuç olarak, Kussmaul’un süreç odaklı yaklaşımı benimseyerek an-
lıksal süreçleri sesli tutanaklara dayalı betimleyici bir yöntemle incelediği 
ve ortaya çıkan verileri kuramsal alanla ilişkilendirdiği görülür. Öte yan-

---

 
123 
dan, çeviri süreciyle ilgili anlıksal kararlarda anlamsal ve edimsel çözüm-
lemelere geniş ölçüde yer vermesi, onun yanlış-doğru çözümlemesine da-
yalı dil odaklı çeviri eğitimine karşı çeviri edincini geliştirmeye yönelik 
bir yöntemden yana olduğunu ortaya çıkarır. Bir başka deyişle, dil öğre-
nimindeki  “mutlak  doğru”  çeviri  eğitiminde  duruma,  zamana,  konuma 
toplumsal  ilişkilere  dayalı olarak  esneklik,  zenginlik ve  çok  boyutluluk 
kazanır. Zaten, çeviri edinci de, dünyaya ve çeviri edimine tekil bakarak 
değil, ancak geniş ölçekli bakarak kazanılabilir. Kussmaul’ın çeviri edin-
cini kazanma konusundaki şu sözleri de, bu söylenenleri kanıtlar:  
“Hızlı ve ekonomik çeviri yetisi, aynı dilbilgisi kuralları gibi bu süreç-
lerin bir süre eğitim ve uygulamayla içselleşmesiyle birlikte ancak kaza-
nılabilir.”
 (a.g.y.: 37)  
Ne var ki, bu süreçlerin içselleşmesi her ülkede Kussmaul’un öne sür-
düğü kadar kolay olmaz. Özellikle eğitim anlayışı “neden” ve “niçin” so-
rularından çok “nasıl” sorusuna dayalı bir toplumdaki “mutlak doğru” ara-
yışı  kimi  zaman  bu  süreçlerin  özümsenmesini  uzatır.  Bununla  birlikte, 
Kussmaul’un  çeviri  süreçindeki  işlemleri  içselleştirme  konusunda  öne 
sürdüğü  yöntemlerin  anlıksal  süreçler  üzerindeki  etkisi  açısından  çeviri 
edimi konusunda yerleşmiş dogmaları daha kısa sürede yıkabileceği öne 
sürülebilir