Book · October 021 citations reads 555 authors

Bakterioz
23
-rasm
. Qora bakterial rak 
Chirish.
O‘simliklarning ozuqa moddalariga boy bo‘lgan 
a’zolari – piyozboshi, tuganak, ildizmeva, va boshqa qismlarida 
bakteriyalar chirishni yuzaga keltiradi. Bunda avval hujayra 
oralig‘idagi modda, keyinchalik hujayra po‘sti yemiriladi. 
Zararlangan o‘simlik a’zosi oldin yumshaydi, so‘ngra yoqimsiz hid 
chiqarib ho‘l chirish yuzaga keladi. Bunga misol qilib pomidor va 
olxo‘rining ho‘l chirish kasalligini olish mumkin. 
24
-rasm. 
Olxo‘ri mevasining
25
-rasm. 
Pomidorning oq chirishi 
chirishi

---

25 
Shishlarning hosil bo‘lishi.
Ayrim fitopatogen bakteriyalar 
o‘zidan hujayrani bo‘linishini tezlashtiradigan moddalarni ajratadi, 
bu esa o‘simlikning zararlangan a’zolarida turli xil shishlarni yuzaga 
kelishiga sababchi bo‘ladi. 
Kasallikni bu turiga misol qilib mevali daraxtlarning 
ko‘chatlarini ildiz rakini va tokning rak kasalligini olishimiz 
mumkin. 
26
-rasm. 
Ilddiz raki
27
-rasm. 
Bakteriyali rak 
Parenximali – o‘tqazuvchi to‘qima kasalliklari.
Kasallikni 
bu turi o‘simlikning o‘tqazuvchi to‘qima naylarini hamda parenxima 
to‘qimasini zararlanishi tufayli kelib chiqadi. Kasallik o‘simlikni 
qisman yoki butunlay so‘lishi bilan, dog‘lar va chirishni yuzaga 
kelishi bilan namoyon bo‘ladi. 
So‘lish.
O‘simlikning o‘tqazuvchi to‘qima naylarini 
zararlanishi tufayli o‘simlik qisman yoki butunlay so‘lishi, 
o‘tqazuvchi naylari esa qo‘ng‘ir tusga kirishi mumkin. Bunga misol 
qilib, pomidor rakini yoki kartoshkani halqali chirishini olamiz. 
Fitopatogen bakteriyalar ichida faqat dog‘lar yoki chirish 
ko‘rinishidagi kasallik turini keltirib chiqaradigan vakillar ham 
uchrab turadi. Lekin shunday bakteriyalar ham borki, o‘tkazuvchi 
to‘qima naylarni zararlash bilan birgalikda parenxima to‘qimalarini 
ham zararlaydi. Bunday kasallik ko‘rinishi kasallikni aralash turi deb 
atalsa ham bo‘ladi. 

---

26
28
-rasm 
Pomidor raki 
Zararlangan o‘simlikning er ustki qismi so‘liydi hamda meva 
va tuganaklarida dog‘lar yoki chirish kuzatiladi. (pomidor raki, 
kartoshkaning halqali chirishi). Laboratoriya mashg‘uloti davomida 
gerbariy, fiksatsiyalangan jihozlar, jadvallar bilan tanishish 
davomida rasmlarni ham chizish zarur. Kasallikni ko‘rinishiga qarab 
uni turlarga ajratish kerak. 
O‘simliklarda 
kasallik 
qo‘zg‘atuvchi 
zamburug‘lar 
fitopotogen zamburug‘lar deyiladi. Bunday zamburug‘lar ta’sirida 
o‘simliklarda quydagilar kelib chiqadi: 
1. Un shudring
2. Soxta un shudring
3. Fitoftoroz 
4. Antraknoz 
5. Serkosporioz
6. Septorioz
7. Monilioz
8. Ildiz chirish 
9. Zang
10.Qorakuya
Bu kasallik belgilari qo‘zg‘atuvchilarning tuzulishi va 
tarqalishi bilan keying mavzularda batafsil tanishamiz.