Book · October 021 citations reads 555 authors

Reviewers: 
F.Z. Khalimov - 
SamSU, Department of 
Zoology, Associate Professor, Candidate of 
Biological Sciences, 
B. Faizullaev 
- SamSU, Department of Ecology 
and Life Safety, Associate Professor, Candidate 
of Biological Sciences. 
ISBN 978-9943-6273-4-5 
© Publishing “Samarkand state institute of foreign languages”, 2021 

---

5 
KIRISH 
Aholini o‘sib borayotgan extiyojini ekologik toza va to‘la 
qimmatli qishloq xo‘jaligi maxsulotlari bilan ta’minlashda ekinlarda 
uchraydigan turli fitopotolik kasalliklarni kelib chiqish sabablari, 
tarqalishi, o‘simlik va inson xayotiga hamda tevarak atrofga ta’sirini 
o‘rganish hozirgi kunnig eng dolzarb muammolaridan biridir. 
Shu uchun o‘simliklarni har xil zamburug‘lar keltirib 
chiqaradigan kasalliklardan himoya qilish muhim o‘rin tutadi. 
Hozirgi kunda qishloq xo‘jaligi mutaxasislari har bir fermer ekinlarni 
tuproqqa ekishdan boshlab to hosilni yig‘ishtirib olgunga qadar 
fitopotologik kasalliklarni yuqtirib olish xavfini bilgan xolda hushyor 
bo‘lmog‘i zarur. Tarqalgan yoki tarqalish xavfi bor bo‘lgan 
kasaliklarga nisbatan kimyoviy vositalardan betartib foydalanishga 
yo‘l qo‘ymaslik, balki kasallikdan oldin profilaktika ishlarini olib 
borish soha mutaxassislaridan kuchli bilim talab etadi. Ushbu 
qo‘llanma o‘simliklarda uchraydigan kasallik belgilarini to‘liq
o‘rgangan xolda kasallikka erta tashxis qo‘yish va uni oldini olish 
choralarini qo‘llashga yordam beradi. Buning uchun mutaxassis 
kasallikni 
yuzaga 
keltiruvchi 
organizmning 
fiziologiyasi, 
bioekologiyasi, morfologik tuzilishi, ko‘payish usullarini mukammal 
bilmog‘i zarur. Kasallik tarqalganda qo‘llaniladigan preparatning 
kimyoviy tarkibini, sarflanish meyorini, ta’sir etish davrini aniq 
belgilash kasallikni bartarf etishda katta yordam beradi. Bu esa soha 
mutaxassisidan chuqur bilim, malaka va ko‘nikmalarni talab etadi. 
Mazkur qo‘llanma soha mutahasislariga malaka va ko‘nikmalarga 
ega bo‘lishida yordam beradi. 
Fitopotologiya – o‘simlik kasalliklari va ularga qarshi 
kurashish tadbirlarini o‘rgatuvchi fan bo‘lib yunon tilida phyton–
o‘simlik, pathos–kasallik, logos–ta’limot degan so‘zlardan olingan 
bo‘lib – o‘simlik kasalliklari to‘g‘risida ta’limot degan ma’noni 
anglatadi. Fitopatologiya fani kasallangan o‘simlikni har tomonlama 
o‘rganib, patologik jarayon natijasida unda vujudga keladigan tashqi 
va ichki belgilarni, kasallikning kelib chiqish sabablarini, 
tarqalishini, ekologik holatga bog‘liq ravishda namoyon bo‘lishini, 
kasallikning keltiradigan iqtisodiy zararini, kasallikka o‘simlikning 

---

6
immunitet xususiyatlarini, kasallikning kelib chiqishini oldindan 
aniqlash va unga qarshi kurash choralarini belgilab, kasallangan 
o‘simliklarni sog‘lomlashtirish yo‘llarini o‘rgatish asosida ulardan 
mo‘l hosil olishni o‘rgatadi. 
Ushbu qo‘llanmada o‘simliklarda uchraydigan fitopotologik 
kasalliklarni belgilari, qo‘zg‘atuvchilari, kasallikni oldini olish va 
qarshi kurash, kasallik belgilarini laboratoriyada o‘rganish yoritilgan. 
Qo‘llanma 
“Fitopotologiya” 
fani 
yuzasidan 
tuzilgan 
namunaviy dastur asosida yozilgan bo‘lib, u oliy va o‘rta maxsus 
bilim yurti talabalari, o‘qituvchilari, qishloq xo‘jaligi sohasida 
ishlovchi mutaxasislar uchun mo‘ljallangan. Qo‘llanmadan keng 
kitobxonlar ommasi ham foydalanishi mumkin. 

---

7