Book · October 021 citations reads 555 authors

Oq chirish (sklerotinioz)
. Kasallikni 
Sclerotinia sclerotiorum 
askomiset zamburug‘i qo‘zg‘atadi. Kasallik dunyoda har xil 
substratlarda, ayniqsa sabzavot, poliz, rezavor ekinlar va mevalarda 
keng tarqalgan, O‘zbekistonda sitrus ekinlarida ham uchrashi ehtimol 
qilinadi.
Qo‘zg‘atuvchining belgilari oldingi bo‘limlarda keltirilgan. 
Mevalar oldin qo‘ng‘ir tus oladi, qobig‘i sal yumshaydi, keyin sariq, 
so‘ngra sarg‘ishqo‘ng‘ir tus oladi. Nam sharoitda ularning ustida oq, 
paxtasimon mog‘or va noto‘g‘ri shaklli, o‘lchami 1-3 mm keladigan 
sklerosiylar paydo bo‘ladi. KDA ozuqa muhitida oq miseliy va 
uzunligi 1 sm gacha bo‘lgan sklerosiylar rivojlanadi. Mevalarni 
saqlash 
paytida 
yuqori 
namlik 
kuzatilsa, 
qo‘zg‘atuvchi 
zararlanganlaridan sog‘lomlariga kontakt usulda tez tarqaladi va 
ularni tez chiritadi. Mu’tadil va sernam iqlimli mintaqalarda 
qo‘zg‘atuvchi ekinlarning poyalarini ham zararlaydi va ulardan yelim 
oqishiga olib keladi. Qo‘zg‘atuvchi noqulay sharoitlarda sklerosiylari 
yordamida bir necha oy saqlanadi. Ular sernam sharoitda o‘sadi va 
apotesiylar hosil qiladi. Askosporalar mevalarga tushib, ularni tabiiy 
teshiklar yoki har xil jarohatlar orqali zararlaydi.

---

182
Alternarioz chirish
. Qo‘zg‘atuvchi to‘q tusli gifomiset 
Alternaria citri 
turidir. Kasallik O‘zbekistonda qayd etilmagan. Bu 
qo‘zg‘atuvchi AQSh ning Kaliforniya shtatida uzoq saqlash uchun 
qo‘yilgan limon mevalari nobud bo‘lishining asosiy sababchisidir. 
Jarohatlangan yoki fiziologik zaif limon mevalari qobig‘ida yoki 
ichining o‘rtasida qo‘ng‘ir-qora dog‘lar paydo bo‘ladi. Mevalarni 13-
15
o
C da saqlaganda, omborxonalarga qo‘yilgan to‘la yetilgan (sariq) 
limonlarda kasallik 4-6 hafta, yetilayotgan (sarg‘aya boshlagan) 
larida 8-10 hafta va yashillarida esa 12-16 hafta orasida paydo 
bo‘ladi.