Book · November 019 citations reads 2,471 authors

 
1.
 
Pedagogik tadqiqotlarning metodologik tavsifi
 
2. Pedagogik tadqiqot ilmiy faoliyatning murakkab turi sifatida
 
3. Pedagogikaning ilmiy -tadqiqot metodlari 
 
Tayanch  tushunchalar:
  tadqiqot,  ilmiy    muammo,  metod,  ob'ektiv  mohiyat, 
kuzatish, suhbat, anketa, test, pedagogik tahlil, pedagogik tajriba, matematikaviy 
statistika, bashorat (prognoz).
 
 
Pedagogik 
tadqiqotlarning 
metodologik 
tavsifi
. 
Pedagogik 
tadqiqotlarning  zamonaviy  yo‘nalishlari  dolzarb  va  amaliy  jihatdan  muhim 
masalalarning  yangicha  yechimlarini  izlab  topish  jarayonining  tezlashuvi,  ayni 
vaqtda  istiqbolli  muammolarning  nufuzi  oshib  borayotganligi    bilan 
tavsiflanmoqda. Bunda ikki yo‘nalishdagi  tadqiqotlar alohida ko‘zga tashlanadi: 
1.
 
Umumiy xarakterdagi yirik tadqiqotlarni talab etadigan keng doiradagi  
muammoni o‘rganish 
2.
 
Murakkab  pedagogik  jarayonlarning  ichki,  nozik  qirralarini  topishga 
imkon beradigan tor muammolar  yechimiga  qaratilgan chuqur detalli o‘rganish. 
Birinchi  yo‘nalish  tarafdorlari    pedagogik  jarayonning  barcha  unsurlari 
o‘zaro aloqada va ularni ajratish yaramaydi, degan dalilga tayanishadi, pedagogik 
tajribani yaxlit o‘rganish zarurligiga urg‘u berishadi. Biroq ular quyidagi  holatni  
nazardan  chetda  qoldirishadi:    pedagogik  jarayon  o‘zining  bor  munosabatlari 
bilan  olib  qaralganda  pedagogika  fani    ob'ekti  hisoblanadi.  Ikkinchi  yo‘nalish 
vakillari  pedagogik  jarayonning  alohida  unsurlari 
(metod,  shakl  va  b.)
 
o‘rganishga  urungan  holda  bir  narsani    unutishadiki,  o‘quv-tarbiyaviy  ishlar 
tizimida yulib olingan hyech bir vosita to‘liq hisoblanmaydi. 
Bugungi  kunning  jiddiy  metodologik  muammosi  –  bu  zamonaviy  ta'limni 
pedagogik  tadqiqotlarga  oid  ilmiy    muammolarda  ishonarli  va  samarali  aks 
ettirishdir. 

---

84 
 
Tadqiqot  taqdiri  metodlariga  bog‘liqligi  sir  emas.  Pedagogik  tadqiqotlar 
metodi  agar  pedagogic  hodasalrning  ob'ektiv  mohiyatini  to‘g‘ri  ifodalasa, 
pedagogika  predmetining  o‘ziga  xosligiga  javob  bersa,  shubhasiz,  ilmiy  deb 
e'tirof  etiladi.  Shu  jihatdan  olib  qaralganda,  pedagogik  tadqiqot  metodlari  uchun 
metodologik  baho zarur bo‘ladi. Afsuski, ularni yoritishga bag‘ishlangan ishlar 
kam,  borlari  ham  rus  tilida,  o‘zbek  tilida    bu  soha  bo‘yicha  birorta  yirik 
pedagogik  
Pedagogik  tadqiqotlarning  samaradorligi  tadqiqotchining  metodologik 
madaniyatiga  to‘g‘ri  proporsionaldir.  Shu  boisdan  bu  tushuncha  integral  sifat 
ko‘rsatkich hisoblanib, tadqiqotchidan o‘zida xususiy ilmiy faoliyatni tahlil qilish 
ko‘nikmasini,  ma'lum  konsepsiya  (nazariya)ni  ilmiy  asoslash  va  ijodiy  qo‘llash 
qobiliyatini egallashni talab etadi. 
Bugun  har  bir  pedagogik  tadqiqot  qoidaga  ko‘ra,  joriy  etilgunga  qadar 
ilmiy  asoslanishi  shart:  dastlabki  holat;  tadqiqot  mantiqi;  kutilayotgan  natijalar, 
ularga erishish metodlarini belgilash; iste'molchilar bilan hamkorlik o‘rnatish; uni 
joriy etish shartlarni ishlab chiqish; iqtisodiy manfaatdorlik va h.q.