Book · November 019 citations reads 2,471 authors

Pedagogning eruditsiyasi (irodasi, sabr - toqat, o‘quvchilarga ibrat, namuna 
bo‘la  olish  qobiliyati).
 
O‘qituvchi  o‘quvchilarni  o‘z  shaxsiy  namunasi,  xulq  -
atvori  bilan ham tarbiyalaydi. Bolalar uchun o‘qituvchining har bir xatti- harakati 
namunadir.  Bu  holat  o‘qituvchidan  o‘quvchilarga  nisbatan  juda  ziyrak 
munosabatda  bo‘lishni talab  etadi.  O‘qituvchi o‘zi o‘qitadigan  fanni  mukammal 
bilishi,  sabr  -  toqatli,  irodali  bo‘lishi,  yuksak  ma'naviy-axloqiy  sifatlarga  ega, 
insoniy  fazilatlarni  o‘zida  mujassamlashtirgan,  nazokatli,  qat'iyatli,  jonkuyar, 
mehnatsevar va kamtar bo‘lishi lozim. 
 
 

---

338 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
O‘qituvchi pedagogik jarayonda uchraydigan turli qiyinchiliklarni bartaraf 
etishga,  belgilangan  maqsadga  erishishda  iroda  kuchini  ko‘rsata  olishi  shart. 
Belgilangan  pedagogik  vazifalarni  oxiriga  yetkazish,  uning  nazorati,  izchilligini 
kuzatib  borish  va  ta'lim-tarbiya  jarayonining  samarali  kechishini  ta'minlashda 
barcha  kuch-g‘ayratini  safarbar  etish  o‘qituvchining  irodaviy  harakatlarini 
tavsiflaydi.  O‘qituvchida  qat'iyatlilik,  talabchanlik,  har  qanday  vaziyatda  o‘zini 
tuta bilish, dadillik kabi irodaviy sifatlar mujassam bo‘lishi lozim. 
 
O‘qituvchi  o‘z  faoliyatini  tashkil  etishda  tasodifiy  taassurotlarga 
berilmasdan,  ortiqcha  ikkilanishlarsiz,  dadil  harakat  qilishi,  qat'iy  qarorga  kela 
olishi muhim.  
Dadillik  bilan  bir  qatorda  qat'iylik  ham  ishni  muvaffaqiyatli 
amalga  oshirishni  ta'minlovchi  muhim  sifatdir.  O‘qituvchining  irodaviy 
sifatlaridan  biri  -  har  qanday  pedagogik  sharoitda  o‘zini  tuta  bilishidir.  Har 
qanday  vaziyatda  o‘zini  tuta  oladigan,  har  narsaga  asabiylashmaydigan  va 
o‘quvchilar asabini ham buzmaydigan o‘qituvchini yoshlar afzal ko‘rishadi. 
 
Ma'lumki,  nerv  sistemasining  tipi  (temperament)  g‘oyat  barqaror,  uni 
xohlagan  paytda  tez  o‘zgartirib  bo‘lmaydi.  Ammo  uni  qandaydir  ma'noda 
boshqarish, jumladan salbiy tip ko‘rinishlarini tarbiyalash mumkin. O‘z tipidagi 
ijobiy  tomonlaridan  foydalana  oladigan  va  salbiy  tomonlariga  barham  bera 
“Qo‘lingdan  kelguncha  birovga 
ozor yetkazma, qahru g‘azab o‘tiga aslo 
tashlama,  agar  abadiy  rohat  istasang, 
hamisha 
o‘zingni 
ranjit, 
birovni 
ranjitma”