Book · November 019 citations reads 2,471 authors

Tarbiyaning mazmuni va asosiy yo‘nalishlari. O‘quv-tarbiyaviy vaziyat 
tushunchasi. 
Pedagogikada  tarbiya  muhim  o‘rin  egallaydi.  Jamiyat  va 
pedagogikaning  tarixiy  rivoji  davomida  mazkur  kategoriyani  tushuntirishga 
turlicha  yondashuvlar  yuzaga  keldi.  Eng  avvalo,  keng  va  tor  ma'nodagi  tarbiya 
farqlanadi.  
 
Tarbiya  tamoyillari  -  yo‘l  -  yo‘riq  ko‘rsatuvchi  qoidalar  hisoblanadi. 
Tarbiyadan  ko‘zlangan  asosiy  maqsad-  har  tomonlama  ma'naviy  rivojlangan, 
aqliy  va  axloqiy  barkamol    mutaxassis  shaxsini  shakllantirishdan  iborat. 
Tarbiyaviy  ish  ma'lum  maqsadni  ko‘zlovchi  va  uzluksiz  davom  etadigan 
jarayondir.  Tarbiyaning  ma'lum  maqsadga  qaratilganligi    bo‘lajak 
mutaxassislarning axloqiy, ma'naviy tarbiyalanganlik istiqbollarini ko‘ra bilishda 
yordam beradi. 
   Inson paydo bo‘libdiki, tarbiya jarayoni va tamoyillari mavjud.  
Tarbiya  jarayoni  shaxsni  maqsadga  muvofiq  takomillashtirish  uchun 
uyushtiriladi  va  tarbiyalanuvchining  shaxsiga    muntazam  va  tizimli  ta'sir  etish 
imkoniyatini  beradi.  Tarbiya  jarayonida  bo‘lajak  mutaxassisda  his-tuyg‘ular  va 
turli  qobiliyatlari  rivojlanadi,  g‘oyaviy,  axloqiy,  irodaviy,  estetik  xislatlari 
shakllanadi,  tabiatga,  jamiyatga  ilmiy  qarashlar  tizimi  tarkib  topadi,  meditsina 
sohasidagi  bilimlari  tarkib  topadi.    Tarbiya  jarayonida  yoshlarda    jamiyatning  
mutaxassis  shaxsiga  qo‘yadigan  axloqiy  talablariga  muvofiq  keladigan  xulqiy 
malaka va odatlari hosil qilinadi.  
Tarbiya  asosida  yoshlarda  miliy  qadriyatlarga  hurmatni  kuchaytirish, 
insonparvarlik,  umuminsoniy  qadriyatlarga,  millatlararo  totuvlik,  bagrikenglik, 

---

128 
 
dunyoviy  ilmlarga  intilish  va  ilg‘or  madaniyatni  shakllantirish,  dinning 
dunyoviylik bilan qarama-qarshi emasligini anglash, xuquqiy madaniyat- sog‘lom 
dunyoqarashning  mu'him  omili  ekani  to‘grisidagi  ma'lumotlarni  ko‘paytirish, 
ma'rifatning  shaxs  intellektual  salohiyatini  oshirishdagi  imkoniyatlari  kengligini 
isbotlash kabi tamoyillarga tayanadi. 
Tarbiya mazmuni
 
deganda, qo‘yilgan maqsad va vazifalar bilan bog‘liqlikda 
ta'lim  oluvchilarning  egallashi  lozim  bo‘lgan  bilim,  malaka,  e'tiqod, shaxs sifati 
va xarakteri, xulq-atvor tizimi tushuniladi. 
Tarbiyaning umumiy vazifalari: 

 
jamiyat  a'zolarining  maqsadga  yo‘naltirilgan  rivojlanishi  hamda  ularning  qator 
ehtiyojlarini qondirish uchun shart-sharoit yaratish; 

 
 
jamiyat rivoji uchun zarur bo‘lgan ijtimoiy madaniyatga mos yetarlicha 
hajmdagi «inson kapitali»ni tayyorlash; 

 
 
madaniyatlarni  uzatib  turish  orqali  ijtimoiy  hayotning  barqarorligini 
ta'minlash; 

 
 
ma'lum jins yoshi va ijtimoiy-kasbiy guruhlarning qiziqishlarini hisobga 
olgan  holda  ijtimoiy  munosabatlar  doirasida  jamiyat  a'zolarining  harakatini 
tartibga solish.