Book · January 017 citations reads 5,818 authors

Yaponiya. 
Yaponiya  har  doim  o‘zining  an’anaviy  yapon  xushfe’lligi  va 
xushmuomaligi  bilan  tanilgan.  Yaponiyada  yosh-u  qari  past  ovozda  gaplashadi. 
Yaponlarda 
birmuncha 
issiqlik 
bo‘lmasa-da,  juda  xushmuomala  xalq 
hisoblanadilar.  Yaponlar  uchun  xushmuomalik  va  odob-axloq  qoidalari  deyarli 
muqaddas hisoblanadi. 
Yapon  etiketi  ma’nosini  tushuntirish  uning  tamoyillaridan  boshlanadi. 
Yaponlarning oilaviy kutubxonasida boshqa adabiyotlar bilan birga etiket bo‘yicha 

---

71 
 
ko‘rgazmali  kitoblar,  xushfe’llilik  qonunlarini  o‘rganish  uchun  amaliy 
qo‘llanmalarni  uchratish  mumkin.  Idoralar  va  hukumat  muassasalarida  yangi 
xodimni ishga qabul qilishdan oddin, uning etiket qoidalarini qay darajada bilishini 
tekshiradilar.  Yapon  etiketi  insoning  uyda,  ko‘chada,  ishda  o’zini  qanday  tuta 
bilishi kerakligini belgilaydi. Yaponlar choyni qanday uzatishni, qanday kiyinishni, 
bosh kiyimlardan qanday foydalanishni bilishlari shart. 
Yevropa etiketidan farqli o‘laroq, yapon etiketi qoidalari bo‘yicha zinadan 
harakatlanayotganda  erkak  kishi  chap  tarafda  turishi,  zinadan  ko‘tarilayotgan 
paytda erkak kishi ayol kishidan avval, zinadan tushayotgan paytda esa erkak kishi 
orqada bo‘lishi kerak. 
Yaponlar xushmuomala va o‘zini qo‘lga ola bilgan insonlardir. Ular uchun 
boshqa  dunyo  xalqlari  kabi  etiket  qoidalari  juda  muhimdir.  Yaponlar  o‘zlarining 
an’analariga boshqalarning rioya qilishini  majburiy deb  hisoblamasalar-da,  ularga 
rioya  qilganlarga  nisbatan  samimiy  minnatdorchilik  bilan  muomalada  bo‘ladilar. 
Yaponiyada bosh egib so‘rashish an’anasi hali ham keng tarqalgan bo‘lgani uchun 
mehmonlarga ham bunga javoban biroz boshini egib salomlashish tavsiya qilinadi. 
Xitoy. 
An’analarga  alohida  yondashish,  tartib,  o‘rnatilgan  qoida  va 
an’analarga  amal  qilish  uning  xulq  va  odob  ta’limotining  asosi  bo‘lib  qolgan. 
Hozirgi  paytda  konfutsianlik  shartlari  va  insonlar  o‘rtasidagi  munosabatlarniig 
jiddiy  vertikal  tizimi  ortda  qoldi.  Muomala  qilish,  xulq-atvor  tamoyillari,  kiyim 
shartlari  jamoat  ierarxiyasiga  bog‘liq  bo‘lmagan  holda  qat’ilik  tusini  yo‘qotdi. 
Ayollar erkaklar kabi bir xil imtiyozlarga ega bo‘ldilar. Shu bilan birga, kattalarga 
hurmat  va  milliy  madaniyat,  tarix,  adabiyotga  nisbatan  e’tibor  tuyg‘ulari  saqlanib 
qoldi. 
Shuni  yodda  tutish  kerakki,  Xitoyda  etiketning  asosiy  xususiyati 
xushmuomalalikdir. 
Xitoyda  yoshi  katta  yoki  notanish  shaxslar  bilan  muomualada  “siz”,  deb 
muloqotda  bo‘lish,  Yevropa  davlatlariga  nisbatan  kam  ishlatiladi.  Xitoyliklar, 
asosan  muloqotda  bo‘lganda  “sen”,  deb  muomalada  bo‘ladilar,  bu,  o‘z  navbatida, 
rus yoki,  masalan  fransuz kishilik olmoshiga to‘g‘ri keladigan to‘liq analog bo‘lib 
hisoblanmaydi.  Muloqotda  shaxs  hurmat  yuzasidan  ikkinchi  shaxsga  nisbatan 
kishilik olmoshi o‘rniga — janob (xonim) va familiyasini qo‘shib murojaat qilishi 
mumkin.