Book · January 017 citations reads 5,818 authors

Suhbatning ruhiy-axloqiy jihatlari 
Tarbiyali  kishi  o‘zi  haqida  eng  oxirida  gapiradi.  Agar  bu  haqda  undan 
so‘rashgan taqdirda ham mavzuni boshqa tarafga burib yuborgani ma’qul. Shaxsiy 
muammolar  oilaviy  yoki  do‘stlar  davrasida  muhokama  qilinadi.  Jamoatga  esa 
hordiq olish uchun chiqiladi. Uy ishlari va kasalliklar to‘g‘risida yaxshiroq  mavzu 
topolmagan  odamlar  gapirsinlar.  Boshqaning  g‘ashiga  tegadigan  shaxsiy 
mavzulardan  qochgan  ma’qul.  Ishonchli  ma’lumotlarni  barchaga  tarqatish 
yaramaydi,  bu  ko‘proq  sergaplikdan  dalolat  beradi.  Ko‘pchilik  bunday  odamlar 
bilan  masofa  saqlashga  harakat  qiladi.  Sababi,  diqqat  markazida  bo‘lish  uchun 

---

30 
 
hamma  narsaga  tayyor  bo‘lgan  bunday 
“suhbatdoshlar”
  hech  kimning  qadr-
qimmati bilan qiziqmaydilar. Zero, birovning qusurlarini ko‘rsatishning foydasidan 
ko‘ra  zarari  ko‘proq.  Boshqalarning  aybini  ko‘rsatish  evaziga  o‘zini 
“minbar”ga
 
olib chiquvchilar nafaqat odobsiz, balki axloqsiz ham sanaladilar. Haqiqiy insonlar 
jamoatda  boshqalarni  aybini  aytishdan  o‘zlarini  tiya  biladilar.  Suhbat  qiziqarli 
bo‘lmog‘i  lozim.  Turli  pishiriqlar  pishirishning  yoki  futbol  o‘yinidagi  usullar 
haqidagi  mavzular  uzoq  cho‘zilmaydi.  Tor  doiradagi  bunday  mavzular  haqida 
gapirmoq  va  bu  borada  biror  narsa  o‘rgatmoq  davradagilarni  charchatib  qo‘yishi 
mumkin.  Shunchaki  gapdonlik  uchun  kerakmas,  behuda  gaplar  gapirishdan  hech 
kim  zavqlanmaydi.  Agar  tinglovchilar  sizning  so‘zlaringizga  nisbatan  diqqatsiz 
bo‘la  boshlasalar,  suhbatni  to‘xtatgan  ma’qul  hamda  suhbatning  qiziqarli 
borayotganligiga  amin  bo‘lgangdagina  suhbatlashgan  yaxshi.  Faqat  tinglovchilik 
qilish  ham  odamlarni  zeriktiradi,  ba’zida  siz  ham  biror-bir  fikr  berish  orqali  o‘z 
munosabatingizni  bildirib  turganingiz  ma’qul.  Guruh  bo‘lib  jamoadan  chiqib 
ketmagan  afzal.  Agar  shunday  istak  bo‘lsa,  o‘z  uyiga  odamlarni  taklif  qilish 
mumkin.  Baland  martabadagi  kishilar  to  sizga  murojaat  qilmagunlariga  qadar, 
hadeb  ular  bilan  muloqot  qilishga  shoshilmaslik  lozim.  Yakunlanmagan  suhbatni 
o‘rtasida  tashlab  ketmaslik  kerak.  Agar  suhbatdoshlardan  biri  sizga  qarshi  fikr 
bildirsa, jizzakilik qilish to‘g‘ri emas, garchi mavzu o‘ta qiziqarli bo‘lgan taqdirda 
ham  qolganlar  sizning  emas,  sizga  qarshi  bo‘lgan  kishi  tarafini  olishlari  mumkin. 
Davrada  biron-bir  odam  bilan  shivirlab  suhbatlashish  nojoiz.  Bu  atrofdagilarning 
g‘ashiga  tegadi.  Ko’z  suhbatdoshning  tugmachasi  yoki  boshqa  narsasiga  emas, 
balki  uning  nigohiga  qadalgan  bo‘lishi  lozim.  Boshqalarni  qo‘l  bilan  ko‘rsatish 
yaramaydi.  Suhbat  chog‘ida  qo‘llar  suhbatdoshning  yelkasida  bo‘lishi  shart  emas. 
Stol  atrofidagi  suhbat  diqqat  –  e’tiborni  jalb  qilishi,  ayniqsa,  hurmat  yuzasidan 
o‘ng  tomondagi  ayolga  qaratilgan  bo‘lishi  kerak.  Umumiy  suhbatga  bir  chekkada 
o‘tirgan  uzoqdagi  odam  bilan  so‘zlashib,  shovqin  qilish  orqali  halaqit  berish 
mumkin.  Shoshib  turgan  kishi  bilan  suhbat  olib  borishga  harakat  qilish  nojoiz. 
Agar  erkak  ayol  bilan  ketayotgan  bo‘lsa,  uni  faqat  zarurat  yuzasidan  to‘xtab 
gaplashish  mumkin.  So‘zlariga  qarab  tanishlaringizga  baho  bermang,  uning  amali 
so‘zlaridan yaxshiroq bo‘lishi mumkin.