Боҳодир эшов

Давлат бошқарувида судларнинг роли.
Ҳар бир давлатда бўлгани 
каби Ўзбекистонда ҳам одил судлов органлари тизими маъмурий-ҳудудий 
тузилмаларда ташкил этилган ҳамда судлар жамиятнинг ижтимоий-иқтисодий 
соҳаларини ривожлантириш жараѐнида корхона ва ташкилот, давлат 
органлари ва фуқаролар ўртасидаги ҳуқуқий муносабат натижасида келиб 
чиқадиган масалаларни белгиланган ҳудудий бирликлар миқѐсида кўриб 
чиқади. 
Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 107-моддасида 
―Ўзбекистон Республикасининг суд тизими беш йил муддатга сайланадиган 
Ўзбекистон 
Республикасининг 
Конституциявий 
суди, 
Ўзбекистон 
Республикаси Олий суди, Ўзбекистон Республикаси Олий Хўжалик суди, 
Қорақалпоғистон 
Республикасининг 
Олий 
суди, 
Қорақалпоғистон 
Республикасининг хўжалик суди билан шу муддатга тайинланадиган вилоят 
судлари, Тошкент шаҳар суди, туман, шаҳар ва хўжалик судларидан иборат‖, 
деб белгиланган. 2000 йил 14 декабрда қабўл қилинган ―Судлар тўғрисида‖ 
ги қонуннинг янги таҳририга кўра, юқорида санаб ўтилган суд тизимига 
ўзгартиришлар киритилиб, судлар ихтисослаштирилди. Яъни, жиноят ишлари 
бўйича Қорақалпоғистон Республикаси фуқаролик ва жиноят ишлари бўйича 
Олий суди, фуқаролик ва жиноий ишлар бўйича вилоят ва Тошкент шаҳар 
судлари, фуқаролик ишлари бўйича туманлараро туман (шаҳар) судлари, 
жиноят ишлари бўйича туман (шаҳар) судлари жорий этилган.
Ўзбекистондаги иқтисодий, ижтимоий ва сиѐсий муносабатларни 
ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солишда суд органларининг таъсири кучли бўлиб, 
бу жараѐнни давлат номидан кафолатлайди. Суд органлари Конституция ва 
қонунларда белгилаб берилган фуқароларни ҳуқуқ ва эркинликларини 
миллатларнинг тенглиги тамойиллари асосида амалда қўлланилишини 
назорат қилади. Шунингдек, суд органлари мамлакат ижтимоий ҳаѐтидаги 
ишлаб 
чиқариш 
муассасаларида, 
давлат 
идораларида, 
жамоат 
бирлашмаларида фуқароларнинг Конституция ва қонунларда белгиланган 
ҳуқуқларини мулк шаклидан қатъий назар ҳимоя қилинишини таъминлайди. 

---

442 
Суд ҳокимияти қонун чиқарувчи ва ижро этувчи ҳокимиятлардан, сиѐсий 
партиялардан, жамоат бирлашмаларидан мустақил ҳолда иш юритади. 
Ўзбекистон Республикаси