Боҳодир эшов

Чошнигир (баковул)
– у дастурхон ёзилганда султон таомларидан 
заҳарланмаслиги учун ўзи биринчи бўлиб татиб кўрар эди. 
Давотдор
– султоннинг хос котиби, фармонларини ёзувчи. 
Фаррош
– султон ўрин-тўшаклари сақланадиган фаррошхона бошлиғи. 
Унинг ихтиёрида гиламлар, чодирлар, поёндозлар, кўрпа-тўшаклар бўлган. 
Фаррош ва махсус ўргатилган ғуломлар султон атрофида доимо ҳозир турар 
эдилар. 
Амирул-аълам (аъламдор ёки яловбардор)
– султон байроқдори ёки 
султон туғининг соҳиби. 

---

194 
Хоразмшоҳларнинг давлат тизими Салжуқийлардан деярли фарқ 
қилмаган. Илгари бўлгани каби давлат бошқаруви даргоҳ ва девонлар 
мажмуидан иборат бўлган. Даргоҳда 
ҳожиб, улуғ ҳожиб
Хоразмшоҳлар 
даврида ҳам ўз аҳамиятини сақлаб қолган. Ҳожибларга махсус музокаралар 
олиб бориш, ҳатто вазирлар фаолиятини текшириш каби муҳим вазифалар 
топширилган. Ҳожибларнинг вилоят ҳукмдори бўлганликлари ҳам 
манбалардан маълум. 
Хоразмшоҳлар давлатининг аҳолиси ва уларнинг қатламлари ҳақида 
ёзма манбалар (Муҳаммад Бағдодий) қўйидагича маълумот беради. 
1. 
Сайидлар
– пайғамбар авлодлари саналганликлари туфайли 
ҳукмдорлар уларни қаттиқ ҳурмат қилганлар ҳамда уларни ҳар томонлама, 
айниқса, моддий жиҳатдан доимо қўллаб-қувватлаб турганлар. 
2. 
Имомлар ва олимлар
– уларнинг маслаҳатлари ва кўрсатмаларига 
давлат ишларига амал қилинган бўлиб, ижтимоий ҳаётда бундай шахсларнинг 
мавқеи анча устун бўлган. 
3. 
Қозилар ва хокимлар
– асосий қонун чиқарувчилар бўлиб, улар 
шариатнинг аҳоли устидан назоратини амалга оширганлар. 
4. 
Тасаввур вакиллари
– ислом динида ноортодоксал оқим вакиллари 
бўлиб, фақирона ҳаёт кечирганлар. Улар орасидан чиққан донишмандлар ва 
машойихларнинг кўпчилиги халқ томонидан эъзозланган. Ҳукмдорлар бундай 
шахсларни ҳурмат қилиб, уларнинг дуосини олиб турган. 
5.