Bolaning rivojlanish xaritasi

Besh oylik bola o‘ziga yaqinlarini taniy boshlaydi, kuladi, qiyqiradi; 7 oylikda bemalol o‘tiradi, emaklaydi, 8 oylikda buyumlarni ushlab o‘rnidan tura boshlaydi; 11 oylikda oddiy so‘zlarni ayta boshlaydi va qo‘lidan yetaklasa yuradi; 12 oylikda o‘zi yura boshlaydi va 10—12 ta so‘zni ayta oladi.

• Besh oylik bola o‘ziga yaqinlarini taniy boshlaydi, kuladi, qiyqiradi; 7 oylikda bemalol o‘tiradi, emaklaydi, 8 oylikda buyumlarni ushlab o‘rnidan tura boshlaydi; 11 oylikda oddiy so‘zlarni ayta boshlaydi va qo‘lidan yetaklasa yuradi; 12 oylikda o‘zi yura boshlaydi va 10—12 ta so‘zni ayta oladi.
• Bolaning suyak sistemasi normal rivojlanganligi uning sut tishlari chiqishi bilan ham belgilanadi. Sut tishlari 6—7 oylikda chiqa boshlaydi va 1 yoshga to‘lganida 8 ta sut tishi bo‘lishi kerak. Bola boshining ensa va tepa suyaklari o‘rtasida kichik liqildoq (bo‘sh joy), peshana va tepa suyaklari o‘rtasida katta liqildoq bo‘ladi. Bolaning boshini avaylab ushlash, biron narsaga urilishidan ehtiyot qilish kerak.
• D vitamini yetishmasa, bola suyaklarining shakllanishi buziladi, liqildoqning bitishi va sut tishlarining chiqishi kechikadi.
• Suyaklar yumshab egiluvchan bo‘lib qoladi.

Chaqaloqning umurtqa pog‘onasi tekis bo‘ladi, ya’ni unda fiziologik egriliklar bo‘lmaydi. U 8—10 haftalik bo‘lganda, boshini tikka tuta boshlaydi va umurtqa pog‘onasining bo‘yin qismida oldinga egilish hosil bo‘ladi. Bola 5 oyligida o‘tira boshlaydi va uning umurtqa pog‘onasi ko‘krak qismida orqaga egilma hosil bo‘ladi. Bir yoshga kirgan bola yura boshlaydi va uning bel umurtqasida oldinga tomon egilma hosil bo‘ladi.

• Chaqaloqning umurtqa pog‘onasi tekis bo‘ladi, ya’ni unda fiziologik egriliklar bo‘lmaydi. U 8—10 haftalik bo‘lganda, boshini tikka tuta boshlaydi va umurtqa pog‘onasining bo‘yin qismida oldinga egilish hosil bo‘ladi. Bola 5 oyligida o‘tira boshlaydi va uning umurtqa pog‘onasi ko‘krak qismida orqaga egilma hosil bo‘ladi. Bir yoshga kirgan bola yura boshlaydi va uning bel umurtqasida oldinga tomon egilma hosil bo‘ladi.
• Maktabgacha tarbiya yoshi davri. Bola 2 yoshligida jismoniy va ruhiy jihatdan tez rivojlanadi, tanasining og‘irligi har oyda 200—250 g dan ortib boradi, bo‘yi 1 sm dan o‘sadi. Uch yoshli bola tanasining massasi 1 yilda 2—2,8 kg, bo‘yi 7—8 sm ga ortadi. Bu yoshdagi bolalarning nutqi tez rivojlanadi va 3yosh oxirida so‘z boyligi 1000—1200 taga yetadi. 2—3 yoshdagi bolalarning xarakterli xususiyati shundaki, ular juda harakatchan, tinib-tinchimas bo‘ladi. Shuning uchun bu yoshdagi bolalarda shikastlanish, har xil kimyoviy moddalar, kattalar iste’mol qiladigan dorilar bilan zaharlanish hollari tez-tez uchrab turadi. Shu tufayli bu yoshda ularni bir daqiqa ham qarovsiz qoldirmaslik kerak.