Болалар ва усмирлар физиологияси ва гигиенаси

и м п ул сл ар туф ай л и д о и м и й су р а т д а м аром ли р ав и ш да ^ и с^ ар и б
т у р а д и . Б ун дай к и с ^ а р и ш ю р а к к а ч ет д а н б о ш ^ а ^ и т и ^ л а н и ш
б ер и л м аган ида ^ам кузатилади. Ш уни н г учун ^ам б у ^олатни ю рак
ав т о м а т и зм и д е б аталади. Ю рак а в т о м а т и зм и н и таъ м и н л ай ди ган
им пулслар ю ракдаги м ахсус м ускул зу ж а й р а л а р туплам ин и таш кил
^илган утказувчи ти зи м да ю зага келади. Бундай зу ж а й р а л а р тупгалами
чап ю рак булм аси ва ковак вен а ор аси да ж ойлаш ган си н у с тугун и,
булмалар билан ^оринчалар ораси даги атриовентрикуляр тутуни зам да
чап ва 
у н г
^оринча орасидаги д ев о р д а ж ойлаш ган Гисс оё^чаларидир.
К узгалиш импулслари дастлаб мана си н у с тугунда пайдо булиб, ю рак
б у л м а л а р и н и н г
^ и с ^ а р и ш и н и
т а ъ м и н л а й д и
ва 
и к к и н ч и ,
атр иовен тр ик уляр, тугун и о р за л и охи р ги тугун — Г исс бойлам ига
утади. Гисс бойлам и у з н ав бати да чап ва унг П ур к и н е оё^ч алари дан
и б о р а т б у л и б , ш ул ар о р з а л и з у з г а л и ш ^ о р и н ч а м у с к у л л а р и г а
тар^алади. М ана шу утказувчи ти зи м туф айли ю рак тан адан аж р ати б
оЛинганида зам иш лаб тур иш и мумкин.
Ю р ак у т к а з у в ч и т и з и м и о р а с и д а с и н у с т у г у н и э н г ю ^ о р и
^узгалувчанликка эга. А тр иовен тр ик ул яр тугуни ва Гисс бойлам лари
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

8 -2 раем. Юракнинг тузилиши (кундаланг кееими)
1 — ю^ори ковак вена; 2 — упка артериянинг клапанлари;
3 — >тог булмаси; 4 — упка веналари; 5 — уч таба^али клапан;
6 — унг булмаси; 7 — пастки ковак венаси; 8 — аорта равоги;
9 — упка веналари; 10 — чап булмаси; 11 — икки таба^али клапан; 12 — 
ярим ойсимон клапанлари; 13 — клапан пайлари;