Болалар ва усмирлар физиологияси ва гигиенаси

5.3. Вестибуляр анализатор.
Ер т о р т и ш кучи , т у р л и х и л м е з н а т ф а о л и я т и ва ж и с м о н и й
Заракатлар б а ж а р и ш д а т а н а н и н г б у ш л и зд а г и вази я ти н и ан и зл а ш
вести буляр ан ализатор в а зи ф а си г а киради. У нинг п ер и ф е р и к зи с м и
ички зу л о зд а ги би р — би рига у за р о п ерпен ди куляр зо л д а турган ярим
д о й р а к аналларда за м д а д а з л и з з и с м и н и н г с ф е р и к ва эл л и п ти к
халтачаларида ж ойлаш ган. У ларнинг ичида эн д о л и м ф а су ю зл и г и ва
халтачаларда м ахсус тукли зу ж а й р а л а р булади.
В естибуляр анализатор р ец еп т о р зи с м и н и н г зи т и зл а н и ш и бо ш н и
айлантирганда, чап ёки унг том он га бурганда, ю гурганда, сакраганда,
э г и л г а н д а ва ш у н га у х ш а ш т у р л и т у м а н з а р а к а т л а р з и л г а н д а
кузатилади.
Э ш итиш н ер в и таркибида м ар к ази й н ер в ти зи м и га бо р а д и га н
дазл и з — ч иган оз нервининг м аркази у зу н ч о з мияда ж ойлаш ган булиб,
у о р за мия, мияча, кузни зар ак атга келтирувчи н ер в ядролар и 
3.1
 мда
барча ички аъзолар ф аолиятини бош зар ув ч и м арказлар билан алозага
эг а . Ш у б о й с в е с т и б у л я р а п п а р а т н и н г з у з г а л и ш и м у с к у л л а р
т о н у с и н и н г у згар и ш и га, за т о р вегетати в р е ф л е к с л а р н и н г (ю рак
у р и ш и ва н а ф а с ол и ш н и н г т е зл а ш и ш и ёк и сек и н л а ш и ш и , з о н
б о с и м и н и н г , т а н а за р о р а т и н и н г у зг а р и ш и ва б о ш за л а р ) к ел и б
ч и зи ш и га олиб келади.
В е с т и б у л я р ап п а р а т з у з г а л у в ч а н л и г и ю з о р и б у л г а н и д а з а й д
Зи линган узгариш лар а й н и зс а кучли кечади, бош айланади, за й т