Болалар ва усмирлар физиологияси ва гигиенаси


Нерв тизимининг умумий тузилиши



Download 12,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/301
Sana18.12.2022
Hajmi12,5 Mb.
#890821
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   301
Bog'liq
Bolalar va o\'smirlar fiziologiyasi va gigiyenasi B Sodiqov va b

3.1. Нерв тизимининг умумий тузилиши

5
3—1 раем. Одам нерв тизимининг тузилиши
1
— б о ш мия;
2 - о р ^ а мия;
3 — п е р и ф е р и к н ер в толалари.
www.ziyouz.com kutubxonasi


М а р к а з и й н е р в т и з и м и д а н и ж р о ч и а ъ з о — э ф ф е к т о р г а ч а
им пулсларни у затувч и н ер в то л ал ар и — э ф ф е р е н т н ер в то л алар и
ёк и м ар каз дан хочувчи н е р в то л ал ар и деб н о м лан ади. А х б о р о тн и
м ахсус сезу вч ан м ослам алардан — р е ц еп то р л ар д ан м а р к а зи й н е р в
т и з и м и г а ч а о л и б б о р у в ч и т о л а л а р — м а р к а з г а и н т и л у в ч и ё к и
а ф ф е р е н т н ерв толалари д еб н ом лан ад и . Н е р в л а р н и н г куп и ар ал аш
типдаги нервлардир. У ларн и н г та р к и б и д а хам м а р к а зд а н зоч увч и , 
Хам м а р к а зг а и н ти л ув чи т о л а л а р м авж у д . Н е р в т и з и м и н и ту р л и
б у л и м л а р г а а ж р а т и ш ш а р т л и н а р с а д и р , ч у н к и н е р в т и з и м и
м о р ф о л о г и к ж и х а т д а н б и р б у т у н т у з и л м а б у л и б , ф у н к ц и о н а л
ж и х атд ан хам ай ри лм ас я го н а ти зи м д и р .
Н ерв ти зи м и барча х ай в о н л ар д а ва одамда м о р ф о — ф у н к ц и о н ал
б и р л и к — н ей р о н хам да ёр д ам ч и глия х у ж а й р а л а р и д ан тузи л ган . 
Н ейрон ва глия хуж ай р алар и н и н г й и ган д и си н ерв тух и м аси н и таш ки л
Хилади.
Нейронлар тузилиш и ва функцияси
Н е й р о н — н ер в ти зи м и н и н г тузи л и ш ва ф у н к ц и о н а л бирли гиди р. 
Т урли ахб ор от уч хил н е й р о н л а р б у й и ч а у тк ази л ад и ва узати л ад и . 
Б и ри н ч и типдаги н ей р о н л а р — сезу вч и ёк и а ф ф е р е н т н ей р о н л ар . 
У лар ахб оротн и сезувч и н е р в уч лар и д ан ёк и м ахсус ту зи л м ал ар д ан
— рец еп то р л ар д ан бош ва о р х а м и ял ард аги н ер в м а р к а зл а р и г а олиб 
боради. Н ерв м а р к азл ар и д а ол и н ган м аъ лум отн и н г х ай та иш лови
ам ал га ош и ри лади . А х б о р о тн и н г х а й та и ш л о в и д а и к к и н ч и гурух 
н ей р о н л ар и — орали х н е й р о н л а р и ш ти р о к этади. Бу н ей р о н л а р бош
ва о р х а мия кан ал и д аги к и р и т м а н е й р о н л а р д и р . М а р к а зи й н ер в
ти зи м и д ан кей и н ахб орот тан ад аги б арч а а ъ зо л а р ва ту х и м ал ар га 
учин чи гурух н^йрим лар — м о то н ей р о н лар орхали ю борилади .
Н е й р о н л ар н и н г асоси й ф у н к ц и я с и кодланган ах б о р о тн и таш увчи
н ерв импулсларини тахлил хилиш дир. Н ей ро н л арн и н г ш акли турли ча
— ю лдузсим он, уч бурч аксим он, д укси м он ва х- к. булиш и мумкин. 
Ш у б и л ан б и р га, н е й р о н л а р н и н г ту зи л и ш и о р г а н и зм д а г и б а р ч а
Х уж айраларнинг тузилиш ига ухш аш . Н ей рон д а м ем брана, ядро, турли 
о р ган ои д л арн и кури ш м ум кин (3 — 2 раем). Н ей р о н л ар учун ж у д а 
куп
михдорда уси м таларни н г булиш и ва цитоплазм а тарки б и да махсус 
Хосилалар ти гр о и д модда ва н ей р о ф и б р и л л а л ар н и н г булиш и хосдир. 
Т и грои д м одданинг та р к и б и га РН К ки рад и ва у н и н г м ихдори (яш аш
ш а р о и т и х у л а й б у л га н д а ) в о я г а е т г у н г а х а д а р о р т и б б о р а д и . 
К е й и н ч а л и к у н и н г м и х д о р и б и р хил "дараж ада са х л а н и б ту рад и . 
С т р е с с х о л а т л а р д а т и г р о и д м о д д а н и н г м и х д о р и к а м а я д и .
Н е й р о ф и б р и л л а л а р узун о х е и л м о л ек у л ал ар и булиб, ул ар и ш чи 
н е й р о н н и н г тан аси д а ва у си м тал ар и д а мавж уд. >^ар бир н ей р о н н и н г
www.ziyouz.com kutubxonasi


1 — нейрон танаси;
2 — ядро;
3 — Ранве буринлари;
4 — аксон; учлари;
5 — аксон толаси;
6 — миелин 
ko
6
h f h
;
7 — аксон коллатераллари.

Download 12,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish