Болалар ва ўсмирлар спортидаги долзарб масалалар 5

Tayanch iboralar: jismoniy, tamoyil, qobiliyat, mashg‘ulot, didaktik, ta’limiy, frontal, tizimlilik, izchillik, uslubiyat.


1. Jismoniy tarbiyaning umumiy tamoyillari
Jismoniy tarbiya tamoyillari shaxsni xar tomonlama komil inson kilib rivojlantirishga bolalarda jismoniy qobiliyatni, harakat malakalari va ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradigan, bola shaxsini tarbiyalashni birgalikda va xar tomonlama tarbiyalashni amalga oshirishga mujassam holda yondashishni kuzda tutadi. Jismoniy tarbiya tizimidagi bunday yondashuv bolalarning uziga xos xususiyatlari, yosh rivojlanish bosqichlarining xususiyatlari, xayotning u yoki bu davrida asosiy faoliyat sifatida tanlanadigan jismoniy tarbiya faoliyati turlari xususiyatlariga ham bog‘liq buladi.
Jismoniy tarbiyaning umumiy tamoyillariga quyidagilar kiradi: Jismoniy tarbiya va sportning uayot bilan bog‘liqlik tamoyili.
Maktabgacha tarbiya yoshidagi muassasa bolalarini tegishli dastur asosida jismoniy va sport mashqlariga, o‘yinlarga o‘rgatib, ulardagi bu kizikish qo‘llab-quvvatlab turiladi. Ta’limning maqsadi bolalarda maktabga utish va kelajakda jismoniy tarbiyadan me’yoriy ko‘rsatkichlar majmuasi talablarini muvaffaqiyatli o‘zlashtirish uchun jismoniy tayyorgarlik xosil kilishdan iboratdir, shu asosda, bolalarda O‘zbekistonning mashhur sportchilari, ularning Vatanparvarligi, ishchanligi, jasurligi, bardoshliligi, mahorati, do‘st-birodarligi va o‘zaro yordam kabi xislatlariga hurmat xissi tarbiyalanadi.
Sog‘lomlashtirishga yo‘nalgan tamoyilining mohiyati bolalar sog‘ligini mustaxkamlash vazifalarini bajarishda namoyon buladi. SHuning uchun jismoniy mashqlarni tanlashda bola organizmini xar tomonlama sog‘lomlashtirishga intilish, uning jismoniy sifatlarini xissiy-ijobiy holat, xayotdagi xushchakchak kayfiyat bilan yaxlitlikda rivojlantirish ham kuzda tutiladi. Jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarini rejalashtirishda salomatlikni mustaxkamlash konuniyatlari xisobga olingan jismoniy yuklama, albatta, idora kilinadi. Bu ish tarbiyachi, vrach va mudiraning muntazam vrach-pedagoglik nazorati ostida amalga oshiriladi.
Bolalarga jismoniy ta’lim va tarbiya berish jarayonida kuyidagi didaktik-ta’limiy tamoyillar qo‘llaniladi:
-tizimlilik va izchillik;
-onglilik, mustaqillik va ijodiy faollik;
-ta’limning ko‘rgazmali og‘zaki va amaliy usullarini birga qo‘shib olib borish;
-tushunarlilik va individuallashtirish tamoyili;
-ta’limning frontal, guruh va yakka tarzdagi shakllarining birligi;
-talablarning tobora oshirib borish tamoyili.