Bolalar, qizlar navbat bilan yaxmalak otishar, faqat Umidagina

 

Bob bo`yicha xulosalar 

So`roq  gaplar  nutqiy  muloqotda  pragmatik  vaziyat  talabiga  ko`ra 

voqelashadi  va  kommunikantlarning  madaniy  saviyasi,  xarakteri,  his-tuyg`ulari, 

emotsional bahosi, yosh xususiyatlari, voqelikka munosabatini aks ettiradi.  

So`roq  gaplar  nutqiy  muloqotda  faol  qo`llanadi.  Muloqot  va  diskursga  oid 

materiallar tahlilidan ma‟lumki, so`roq gaplar  taklif, ishora, istak, buyruq, tasdiq, 

inkor,  shart,  undash,  manzirat,  takalluf,  mulozamat,  xushomad,  taxmin,  sinash, 

ishonchsizlik,  shubha-gumon,  ikkilanish,  qo`rquv,  hayajon  kabi  pragmatik 

mazmunni ifodalaydi.  

Demak,  so`roq  gap  tilning  grammatik  qonuniyati  belgilaydigan  noma‟lum 

axborotni aniqlash, yangi ma‟lumot olish vazifasidan tashqari til egalarining nutqiy 

faoliyati, kommunikativ maqsad va ehtiyojlari natijasida paydo bo`ladigan muloqot 

shakllarida  taklif,  ishora,  istak,  buyruq,  tasdiq,  inkor,  shart,  takalluf,  mulozamat, 

taxmin, gumon, qo`rquv, hayajonni ifodalash kabi pragmatik vazifa bajaradi.   

So`roq  gapning  turli  pragmatik  mazmun  va  vazifa  kasb  etishiga  pragmatik 

vaziyat  va  kommunikativ  intensiya  bevosita  ta‟sir  qiladi.  Pragmatik  vaziyat  va 

kommunikativ intensiya so`roq gapning mazmun mundarijasini kengaytirib boradi. 

Darak  gapga  nisbatan  so`roq  gapning  pragmatik  imkoniyatlari  kengligi  uchun 

pragmatik  vaziyat  axborotni  ifodalashda  tagma‟noli  so`roq  gapga  ”ustunlik” 

beradi. 

Nutqiy  muloqotda  so`roq  gap  aks  ettirgan  lisoniy  axborotdan  tashqari 

kuzatiladigan 

pragmatik 

xususiyatlar 

−  milliy-madaniy  kompetensiya, 

so`zlovchining voqelikka umumiy munosabati va shaxsiy emotsional bahosi uning 

pragmatik maydon birligi sifatida pragmatik vazifaga xoslanganligini tasdiqlaydi.  

   

        

---

 

55