Bolalar pedogogikasi

Kurs ishining dolzarbligi: O'zbekiston respublikasi mustaqilligi, ijtimoiy hayotimizdagi o’zgarishlar, mamlakatimizdagi demokratiyaning tantanasi, huquqiy davlat tuzumiga intilish pedagogika fanining qonuniyatlari va ilmiy materiallarini o’rganish hamda ulardan turmushda foydalanishni talab qiladi. “Agar mendan sizni nima qiynaydi” deb sorasangiz, farzandlarimizning ta’lim va tarbiyasi deb javob beraman. “Shavkat Mirziyoyev”. ³¹
Jamiyatimizda ta’lim-tarbiya tizimini sog’lom insonparvarlik yo’nalishida qayta tashkil etish, uni zamon talablari darajasiga ko’tarish, barkamol, ma’naviy dunyosi boy ahloqiy pok, mard va jasur komil insonlarni tarbiyalash kechiktirib bo’lmaydigan, davlat ahamiyatiga molik vazifa bo’lib turadi.
Kurs ishining maqsadi: Maktabgacha bo’lgan yoshdagi bolalarni mehnat faoliyatiga jalb etishning muhim jihatlari, bu yoshdagilar psixologiyasini o’rganish hamda mehnat faoliyatida o’zaro iliq munosabatlar o’rnatishni tashkil etish yo’llari.
Kurs ishining vazifalari: Mazkur kurs ishining vazifalari quyidagilardan iborat:

• 
  Mavzuga oid ilmiy-pedagogik adabiyotlarni o'rganish, tahlil qilish, umumlashtirish asosida hozirgi vaqtda tarbiyaning ahamiyati.
  
• 
  Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasini o’rganish.
  
• 
  Mehnat faoliyati jarayonida sodir bo’ladigan o’zgarishlarni aniqlash.
  
• 
  Bolaning mehnat faoliyati jarayoniga ta’sir ko’rsatuvchi omillar haqida ma’lumotlarni to’plash va jamlash.
  

Kurs ishining obyekti: Maktab yoshidagi bolalar va ularda ro’y beradigan psixologik holatlar, ularda mehnatga qiziqishni shakllantirish.
Kurs ishining tuzilishi: Mazkur kurs ishi kirish, ikki bob, xulosa hamda foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatidan iborat.

I BOB. MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI TARBIYALASH USULLARI
1.1. Maktabgacha yoshda bo’lgan bolalarning psixologik xususiyatlari
Maktabgacha yoshi - bu bolaning atrofida dunyoni faol o'rganadigan davr. Maktabgacha yoshdagi bolalar o'zlarining psixologik rivojlanish xususiyatlariga ega. Yurish boshlaganida, bola juda ko'p kashfiyotlar qiladi, xonada, ko'chada, bolalar bog'chasida joylashgan narsalar bilan tanishadi. Turli narsalarni yig'ish, ularni o'rganish, mavzudan kelib chiqqan tovushlarni tinglash, bu ob'ektning qaysi fazilatlari va xususiyatlari borligini biladi. Ushbu davrda bolaning ingl. -figurativ va ingl. Effektiv fikrlash shakllari yaratilgan.
5-6 yoshligida bola, shimgich kabi, barcha ma'lumotlarni so'radi. Olimlar ushbu yoshlik davrida bolaning bu ma'lumotni esga olishini, bundan keyin u hayotda hech qachon eslamasligini isbotladi. Bola ufqlarini kengaytira oladigan har qanday narsaga qiziqish uyg'otadigan davrdir va bu uning atrofidagi dunyoni qo'llab-quvvatlaydi.
Hissiy muhit
Umuman olganda, maktabgacha yoshdagi yoshlar xotirjamlik hissi bilan ajralib turadi. Ularning kichik sabablarga ko'ra ziddiyatlari va kuchli affektiv epizootiyalari yo'q. Biroq, bu bolaning hissiy hayotining to'yinganligi pasayadi degani emas. Axir, preschooler kuni juda ko'p his-tuyg'ularga to'lib ketadi, shuning uchun kechqurun bola charchagan va to'liq charchash uchun keladi.
Bu davrda hissiy jarayonlarning tuzilishi ham o'zgaradi. Ilgari motorli va vegetativ reaktsiyalar maktabgacha yoshdagi bolalarda saqlanib qolgan emotsional jarayonlarga kiritilgan, ammo hissiyotlarning tashqi ifodasi yanada cheklangan shaklga ega bo'ladi. Maktab o'quvchilari nafaqat bugungi kunda qilayotgan ishidan, balki kelajakda nima qilishidan ham xafa bo'lib, xursand bo'lishadi.
Presedrga tegishli bo'lgan har bir narsa - rasm, o'yin, qolib tuzish, onaga yordam berish, uy ishlarini bajarish - yorqin hissiy rangga ega bo'lishi kerak, aks holda narsalar tezda yiqilay yoki umuman bo'lmaydi. Chunki bu yoshdagi bola unga qiziq bo'lmagan ishni bajarolmaydi.
Motivatsion soha
Maqsadlarga bo'ysunish ushbu davrda shakllangan eng muhim shaxsiy mexanizm hisoblanadi. Maktabgacha yoshi - bu niyatlarning bo'ysunishi o'z-o'zidan paydo bo'ladigan davr bo'lib, keyinchalik izchillik bilan rivojlanib boradi. Agar bola bir vaqtning o'zida bir nechta istakni talab qilsa, u uchun u deyarli hal qilinmagan (u qarorni tanlash qiyin bo'lgan). Vaqt o'tishi bilan, preschooler turli xil ahamiyatga va kuchga ega bo'ladi va tanlov asosida osongina qaror qabul qilishi mumkin. Vaqt o'tib, bola o'z niyatlarini bostirishni o'rganadi va vasvasaga soladigan narsalarga javob bermaydi, chunki u "cheklovchilar" sifatida xizmat qiladigan kuchli niyatlarga ega bo'ladi.
Maktab o'quvchilari uchun eng kuchli sabab - mukofot, dalda. Zaifroq sabab - bu jazo, lekin bolaning va'dasi odatda zaif sababdir. Bolalar va'dalarni talab qilishlari foydasiz va bu zararli, chunki bolalar bir necha holatlarda o'z va'dalarini bajarmaydilar va bir qator bajarilmagan qasamlar va kafolatlar bolada beparvolik va majburiylikni rivojlantiradi. Eng zaif narsa, ayniqsa, agar man etilgan qo'shimcha sabablar bilan mustahkamlanmagan bo'lsa, hech narsa qilish to'g'ridan-to'g'ri taqiqlanadi.
Bolada bu davrda jamiyatda qabul etiladigan axloqiy me'yorlarni o'zlashtiradi, axloq me'yorlarini hisobga olib, xatti-harakatlarni baholashni o'rganadi, ularning xatti-harakati ushbu normalarga mos keladi. Bola axloqiy tajribaga ega. Birinchidan, bola boshqa odamlarning xatti-harakatlarini, masalan, adabiyot qahramonlarini yoki boshqa bolalarni baholaydi, chunki ularning harakatlariga hali baho berilmaydi.
Bu asrda, maktabgacha tarbiyachilarning boshqalarga va o'zlariga bo'lgan munosabati muhim ko'rsatkichdir. Maktabgacha yoshdagi bolalar ko'pincha kamchiliklarini tanqid qilishadi, tengdoshlariga shaxsiy xususiyatlar beriladi, bolalar va kattalar o'rtasidagi munosabatlar, shuningdek, kattalar va kattalar o'rtasidagi munosabatni qayd qiladi. Biroq, ota-onalar bolalarga misol bo'la oladi. Shuning uchun, ota-onalar bolaga ijobiy ma'lumotni kiritish, shaxsiy yoki intellektual ma'lumot bo'lsin, u bolaga qo'rquv, xavotir va haqoratni keltirmasliklari kerak.
Bolani 6-7 yoshga etganda, u kelajakda o'zini namoyon qilish uchun hozirgi paytda amalga oshirish uchun o'zini o'tmishda eslab qoladi.