Bolalar kasalliklari propedevtikasi

PAYPASLASh.  Bu  usul  bilan  liqildoqlar,  choqlar  va  suyaklarning 
qotganligi  tekshiriladi.  Paypaslash  ikkala  qo‗lda  olib  boriladi,  katta  barmoq 
pyoshonaga, kaft chakkaga qo‗yilgan holda, ko‗rsatkich va o‗rta barmoqlar bilan 
tepa,  ensa  suyaklari,  choqlar,  liqildoqlar,  ya‘ni  boshni  hamma  yuzasi 
tekshiriladi.  E‘tiborni  bosh  suyaklarda  yumshagan,  ayniqsa  ensa,  tepa  va 
chakka  suyaklarida  yoki  qotib  qolgan  joylar  bor-yo‗qligaga  qaratiladi. 
Katta  liqildoqni  paypaslashda,  uning  katta-kichikligi,  ikki  qarama-qarshi 
tomonlar  oralig‗ini  o‗lchab  aniqlanadi.  Liqildoqning  chetini  paypaslashda  uning 
yumshoqligi, oson egiluvchanligiga e‘tibor berish kerak. Suyak choqlarini holatini, 
ajralishlar bor-yo‗kligini yoki yumshoqligini baholay bilish kerak. 
 Ko‗krak  qafasini  paypaslab  tekshirishda  qovurg‗aning  tog‗ayga 
o‗tish  qismidagi  sezilar-sezilmas  qalinlashishlar  mavjudligi  aniqlanadi. 
Paypaslash barmoq uchida, qovurg‗a yo‗nalishida, ya‘ni oldingi qo‗ltiq osti 
chizig‗idan to‗sh suyagi yo‗nalishida bajariladi. Normostenik qonstitutsiyasida 
epigastral  burchak  90
0
  ga  teng,  gipersteniklarda  u  o‗tmas,  giposteniklarda 
o‗tkir burchak  bo‗ladi.  Oshqozon ustki burchagini  aniqlash uchun,  ikkala 
qo‗limizni  kafti  bir-biriga  qaragan  holda  qirrasi  bilan  qovurg‗a  va  to‗sh 
suyagidan tashkil topgan burchak tomonlarining ustiga qo‗yamiz. 
 Umurtqa pog‗onasini ko‗zdan kechirganda lordoz, kifoz, skolioz  
(umurtqa  yonga  qiyshayishi)  bor  yo‗qligiga  e‘tibor  berish  kerak. 

---

 
135 
Agar  skolioz  bo‗lsa  bolani  orqadan  qaraganda  bir  yelkasi  boshqasidan 
pastroq,  bir  qo‗l  tanasiga  yopishgan,boshqa  qo‗li  bo‗lsa  bo‗sh  osilib 
turgan,bel  uchburchaklarining  joylanishi  asimmetrik  holda  ekanligini 
aniqlash mumkin. Umurtqa pog‗onasini harakatchanligi 4 yo‗nalishda (oldinga, 
orqaga va ikki yon tomonga) tekshiriladi. Normada bola tizzasi bukilmay oldinga 
engashda qo‗l barmoq  uchlari  polga  tegishi  kerak.  Tomayer  belgisi  bo‗yicha 
barmoq  uchlari  bilan  pol  oralig‗i  sog‗lom  bolada  0,5  smga  teng  bo‗lishi 
mumkin. Agar tik turgan holatda  5-bel  umurtqa  pog‗onasi  o‗simtasi  va  undan 
6-10  sm  yuqoridagi  nuqta  oralig‗i  santimetr  lentasida  o‗lchanib,  bolani  50% 
ga oldinga egilgan holatida bu  oraliq  qayta  o‗lchansa,  umurtqanipg  normal 
harakatchanligida  oraliq  ko‗rchatkichi  ortib  boradi.  B  o‗nga  Sheber  sinamasi 
deyiladi.  Umurtqa  pog‗onasi  harakatchanligini  cheklanib  borishi  alkilozli 
spondilitda kuzatiladi. 
Qo‗lni  ko‗zdan  kechirganda  yelka,  bilak  suyaklarining  kalta-
uzunligiga e‘tibor berish kerak. Uzun ko‗lli qo‗shuvchi to‗qimaning tug‗ma 
kasalligiga  (Marfan  kasalligi)  xosdir.  Ba‘zan  ko‗lning  bilak  yoki  panja 
suyaklarini  kaltaligini  kuzatish  mumkin.  Paypaslash  yo‗li  bilan  bilak  suyagi 
epifizi  yo‗g‗onlashganligi  yoki  barmoqlarning  diafizida  shunday 
yo‗g‗onlashish 
mavjudligiga 
ahamiyat 
beriladi. 
Oyoqlarni 
ko‗zdan 
kechirganda  dumba,  sonni  bir-biriga  qaragan  qismidagi  teri  qatlamlarining 
simmetrikligiga  va  ularni  miqdoriga  (ayniqsa  bir  oygacha  bo‗lgan  bolalarda), 
oyoqning  kalta-uzunligiga,  qiyshayishlar  bor-yo‗qligiga,  oyoq  kaftining 
tekisligiga e‘tibor berish kerak