Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

6.6. Parodont xastaliklariga uchragan bemorlarni tekshirish usullari 
Klinik cho`ntak tish milk cho`ntagi o`lchamlarining me’yoridagidan bir oz 
chuqurlashgani (2 mm dan ortiqroq), lekin uni hosil qiluvchi to`qimalar 
butunligining buzilmagan holati. 
Parodontal cho`ntak parodontni hosil qiluvchi to`qimalar butunligining 
qisman buzilishi natijasida hosil bo`ladi. Bunday cho`ntak chuqurligi me’yordan 
anchagina chuqurroqdir. Agar alveola suyak to`qimasining yemirilishi qayd 
qilinsa, u xolda uni «suyak cho`ntak» deb ham yuritiladi. 
Parodont kasalliklarida bemorni tekshirish tartibi: 

kasallik shikoyati va anamnezini aniqlash; 

xayot anamnezini o`rganish; 

tashqi ko`rik va og`iz bo`shlig`i ko`rigi; 

taxminiy tashxis qo`yish; 

maxsus tekshirish usullari bilan tekshirish; 

yakuniy tashxis qo`yish; 

davolash rejasini tuzish. 
Shiller-Pisarev usuli
tirik to`qimalarda glikogen yig`ilishini ko`rsatadi 
(yod-kraxmal reaksiyasiga asoslangan). Ma’lumki, yallig`lanish jarayonida shilliq 
qavat hujayralarida glikogen moddasi ko`p yig`iladi. Biz bu usuldan foydalanib, 
milk shilliq pardasida yallig`lanish jarayonining bor-yo`qligi, bor bo`lsa uning 
ko`lamini aniqlaymiz. Shiller-Pisarev eritmasi - 1 g yod kristali, 2 g kaliy yodid 
tuzi va 40 ml distillangan suvdan iborat. Ko`rsatilgan eritma paxta tamponlarga 
shimdirilib, milk shilliq pardasiga qo`yiladi. Natijada shilliq parda to`q qo`ngir-
jigarrang tusga kirsa, bu to`qimada yallig`lanish jarayoni borligini ko`rsatadi. 
Tishlarning qimirlash darajasini aniqlash 
I darajali likildoqlikda tishlar qisqich (pinset) bilan qisilib, og`iz va daxliz tomonga 
harakatlantirilganda, ular tish yoyidan, 1 mm tashqariga va ichkariga siljiydi. 

---

113 
II darajali qimirlashida esa tishlar og`iz va daxliz hamda medial va distal tomonga 
o`z uqidan 1-2 mm ga og`adi. 
III darajali liqildoqlikda xastalangan tishlar o`z o`qi atrofida aylanishining shoxidi 
bo`lamiz.