Bolalar adabiyoti o‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

NON VA TILLA
(Arab xalq ertagi)
Qadim zamonlarda Abbos ismli bir kambag‘al kishi yashagan
ekan. U bir parcha non topish uchun ertadan kechgacha qora terga
botib, mehnat qilar ekan. Qo‘li biroz ishdan bo‘shagan paytlarida
esa, „zora biror xazina topib olsam“, deb shirin xayollar surarkan.
Kunlardan bir kuni u dalada ishdan charchab, jazirama
issiqdan toliqibdi-da, biroz hordiq chiqargani daraxt tagiga o‘tiribdi.
Shunda u, „ollohimiz menga shunday bir sehrli kuch-qudrat ato
etsaki, qo‘lim tekkan hamma narsa tillaga aylanib qolaversa. Shunda
men rohat va farog‘atda yashab, qora mehnatdan qutulgan
bo‘lardim“, deb orzu qilibdi.
Abbos shu gaplarni ko‘nglidan kechirishi bilanoq, g‘oyibdan
bir tovush kelibdi:
—Ey, Abbos! Sen hozir nimani orzu qilgan bo‘lsang, niya-
tingga yetasan. Biror buyumga qo‘lingni tekkizishing bilan u shu
ondayoq tillaga aylanadi!
Abbos o‘z quloqlariga ishonmabdi. Ammo shunday bo‘lsa ham,
egilib, yerdan kichkina bir tosh olibdi. Uning qo‘li tegishi bilan
toshcha tillaga aylanib qolibdi. Abbos boshqa toshchalarga ham tegsa,
ular ham tillaga aylanib qolaveribdi. Abbos bu holdan juda sevinib
ketibdi va shunday reja tuzibdi:
„Hozir shaharga boraman-u tosh-kesaklarni to‘plab, tillaga
aylantirib olaman¾ Keyin juda ko‘p yer sotib olaman. Daryo
bo‘yida shohona saroy qurib, atrofini jannatmakon bog‘ga
aylantiraman¾ Eng chopqir tulporlarni sotib olaman, liboslarim
ham faqat asl va shohona bo‘ladi“¾
U shunday shirin orzular va rejalar bilan o‘rnidan turmoqchi
bo‘lgan ekan, ammo ochlikdan majolsizlanib, o‘rnidan turolmay
qolibdi. Shunda Abbos, „uyimdan keltirgan tushligimni yeya qolay“,
deb daraxt yonida turgan tugunga qo‘lini cho‘zibdi. U bir bo‘lak
nonni og‘ziga solishi bilan tishlari qattiq narsaga botibdi. Og‘zidan
olib qarasa, non ham tillaga aylanib qolgan emish. Tuguncha ichida
piyoz ham bor ekan, Abbos uniyam shosha-pisha qo‘liga olibdi.
Ammo piyozga ham qo‘li tegishi bilan tillaga aylanib qolibdi.
Abbos juda qo‘rqib ketibdi. Axir, hamma yeydigan narsalar
ham tillaga aylanib qolaversa, u ochlikdan o‘lib ketadi-ku! Ham-
mayog‘i tillaga ko‘milib ketsa-yu, yeyishga hech vaqosi bo‘lmasa?
Bu qanday gap bo‘ldi?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

2 5
Bir mahal Abbos ko‘zini ochsa, daraxt tagida xayol surib,
mudrab qolgan ekan. U yengil nafas olib, o‘rnidan turibdi. Yelka-
sidan tog‘ ag‘darilganday bo‘lib, yengil tortibdi.
— Xayriyat-ey, bularning hammasi tushim ekan-ku! — deb
sevinib ketibdi.