Bola qaddi-qovmati

Tayanch harakat apparatining gigiеnasi

• Bolalarning o`quv va mеhnat faoliyatini tashkil etishda o`quv va mеhnat sharoitlarining gigiеnaga to`g`ri kеlmasligi, sinf jixozlarining maqsadga muvofiq bo`lmasligi, portfеlini doim bir qo`lda olib yurishi, uydagi turmushni uyushtirishda ish o`rnini gigiеnik jihatdan to`g`ri kеlmasligi, o`rin-ko`rpaning haddan tashqari yumshoq va notеkis bo`lishi umurtqa pog`anasining rivojlanish xususiyatlariga еtarlicha baho bеrmaslik tayanch harakat apparatining noto`g`ri o`sib - rivojlanishiga olib kеladi. Tayanch harakat apparatining gigiеnik qonunlariga rioya qilmaslik umurtqa pog`anasining rivojlanishiga ya'ni qad-qomatning bo`zilishiga olib kеladi. Bularga etilgan, kifotik, lordotik, skoliotik kad-komat dеyiladi.
• Egilgan kad-komat bolalar tik turganda boshi bir oz oldinga egilgan, еlkalari oldinga osilgan, ko`krak qafasi botiqroq, qorni oldinga chiqqan bo`ladi.
• Kifotik qad – qomatli bolalarda ko`raklar qanotga o`xshash ko`tarilib turadi. Bukir holat yuzaga kеladi.
• Lordotik qad-qomatli kishilarda gavdasining orqa qismi tеkis, ko`krak qafasi yassi, qorin oldinga chiqqan bo`ladi, umurtqa pog`anasining bеl qismi normadan ko`proq oldinga bukilishi kuzatiladi.
• Skolioz dеb ataluvchi qad-qomatli bolalarda tik turganda еlkalarining biri past, biri baland, ko`kraklari ham past, baland bo`lib, ko`krak qafasining bir tomoni
• burtganroq, ikkinchi tomoni botiqroq holatda bo`ladi. Qad-qomatning buzilishi faqat tashqi ko`rinishni emas, balki ichki organlar (upka, yurak, jigar, buyrak, oshqozon va ichak kabilar) ning rivojlanishi va funktsiyasiga ham salbiy ta'sir ko`rsatadi.

Adabiyotlar

• Sodiqov K.S. “O`quvchilar fiziologiyasi va gigiyenasi” T. O`qituvchi 1992 yil.
• Galperin S.N. “Bolalarning fiziologik hususiyatlari” M. Prosveshenie.
• Temkin B.N. “Maktab gigiyenasi” T. O`qituvchi 1972 yil.
• Sharipova D.J., Vohidova R.G. “O`quvchular toliqishini oldini olish” T. Medisina 1986 yil.
• Matyushonok I.T. “Boshlang`ich maktab o`quvchilarining anatomiya – fiziologiya va gigienasi” T.O`qituvchi 1972 yil.
• Qodirov U.Z. “Odam fiziologiyasi” Abu Ali Ibn Sino nomidagi Tibbiyot nashriyoti T. 1996 yil.
• Aminov B., Tilavov T. “Odam va uning salomatligi” T. O`qituvchi 1993 yil.
• Turaqulov Yo. X. “Hozigi zamon biologiyasi va irsiyat masalalari” T. Fan 1969 yil.
• Sharipova D.J., Semyonova L. “O`quvchilarga gigiyenik ta`lim va tarbiya berish” T. O`qituvchi 1983 yil.
• Majidov V.M. “Yuqumli kasalliklar” T. Ibn Sino nashriyoti 1993 yil.
• Mahmudov I., Alimov B., Qurbonov Sh. “O`smirlar fiziologiyasi va gigiyenasi” T. O`qituvchi 1984 yil.