"bola huquqlari to’G’risida"gi konvenstiya reja

ASOSIY QISM
Konvenstiya 3 qism, 54 moddadan iborat. Undagi bolalar huquqini 4 toifaga bo’lish mumkun: ya’ni Yashay olish huquqi; Rivojlanish huquqi; Zo’ravonlik va ekspluatastiyadan himoyalanish huquqi; Ishtirok etish huquqi. Konvenstiyani 1990 yili 20 davlat ratifikastiya qilgandan keyin u xalqaro shartnoma sifatida kuchga kirdi. 1993 yil 1 dekabrga kelib bu konvenstiyani 153 mamlakat maqulladi. O’zbekiston Respublikasi 1992 yili 9 dekabrda ratifikastiya qildi. 1993yil sentyabrdan amal qila boshladi.
Shuningdek Xalqaro mehnat Byurosining Ishga qabul qilish uchun eng kichik yosh to’g’risidagi 138 Konvenstiyasi ham bola huquqlarini himoya qilishda muhim hujjatlardan biri. Konvenstiya 1973 yil 26 iyunda qabul qilingan bo’lib 18 moddadan iborat.
Mazkur konvenstiya ning 2 moddasida eng kichik yoshdan kichik bo’lgan shaxslar mehnatning har qanday ish turida ishlashiga va yollanishiga yo’l qo’yilmaydi deb belgilab qo’yilgan. Aynan shu moddaning 4 bandida iqtisodiyoti va ta’lim imkoniyatlari etarlicha rivojlanmagan tashkilot a’zosi eng kichik yosh 14 yosh belgilashi mumkun. 3 moddada esa o’smir sog’lig’i, xavfsizligi va ma’naviyatiga ziyon etkazishi mumkun bo’lgan har qanday ish turiga yoki yollanma ish turiga qabul qilish uchun eng kichik yosh 18 yoshdan kam bo’lmasligi kerak deb belgilab qo’yilgan.Uning 7 moddasiga ko’ra Milliy qonun hujjatlari 13 yoshdan 15 yoshgacha bo’lgan shaxslarga engil ishlarda ishlashga yoki yollanib ishlashga ruxsat etishi mumkun , agar bu:
a) ularning sogligi va rivojlanishi uchun zarali bo’lmasa,
b) Ularning maktabga qatnashlariga, ularning vakolatli xokimiyat organlari tomonidan tasdiqlangan kasbga yo’naltirish yoki kasbiy tayyorgarlik dasturlarida ishtirok etishlariga yoki ularningolgan o’quvlaridan foydalanish layoqatiga zarar etkazmaydigan bo’lsa.
Shuningdek mazkur moddaning 4 bandida tashkilot a’zosi zarur bo’lgan muddatda 14 yoshni 15 yosh deb o’zgartirishi mumkun deb qayd etilgan. aynan shu qoidadan kelib chiqid " Bola huquqlarining kafolatlari to’g’risida"gi qonunning 20 moddasi O’zbekiston hududida eng kichik 15 yosh deb belgilab qo’ydi. Mehnat kodeksiga ko’ra esa