Бола – одоби билан азиз (Фарзанд тарбиялашда ота-оналарга маслаҳатлар) Нашрга тайёрловчи: Зиёвуддин Раҳим

Foydali nasihatlar
1. Do‘stim, deb ishonib har kimga sir aytma, 
ehtiyot bo‘l.
2. Siringni aslo birovga aytma, chunki senga 
o‘zingdan boshqa jonkuyar yo‘q.
3. Siring ichingda ekan, u sening asiringdir, 
sendan tashqariga chiqsa, sen unga asir bo‘lasan.
4. O‘ttiz ikki tish orasidan chiqishga muvaffaq bo‘lgan sir o‘ttiz 
ikki mahallaga tarqaladi.

---

– 288 –
5. Ko‘p kishilar borki, ular o‘z sirlarini saqlay olmasliklari tufayli 
halokatga duchor bo‘ladilar.
6. Kishi so‘ziga quloq tut, ammo darrov unga ishona qolma, yurak 
siringni ochma, yashirib maxfiy tut.
Birovlarni yomonlamaslik
Aziz bolalar, shuni bilingki, birovlarni yomonlash, ular haqida 
turli gap-so‘zlarni tarqatish g‘iybat bo‘ladi. G‘iybat asl insoniy 
fazilatlarga teskaridir, odob-axloqli bola birovlarni yomonlash 
va odamlar haqida noloyiq so‘z aytishdan saqlanadi. Garchi bir 
odam haqiqatda yomon bo‘lsa, uni behuda tilga olaverish, aybini 
oshkor qilish yaxshi emas. Balki kishining aybini yolg‘iz o‘ziga 
aytib, tuzatishga harakat qilish yaxshidir. Ko‘ngli qora odamlar 
kishi aybini hammaning o‘rtasida gapirib, birovni uyaltirishni 
xohlaydilar. Qalbi pok insonlar esa o‘ziga o‘xshagan insonlar 
haqida yomon gaplarni tarqatmaydilar.
Bolalar lug‘ati
G‘iybat
– birovni kamsitish, ayblash va odamlar kamchiligini 
oshkor etish.
Tuhmat
(bo‘hton) – birovni yolg‘ondan ayblash va aybsiz 
odamga kamchiliklar xos ekanini da’vo qilish.
Izoh: g‘iybat va tuhmat orasidagi farq shuki, odamlarda bor 
kamchiliklarni ular yo‘q vaqtlarda aytish g‘iybatdir. Masalan, bir 
odamning rangi qora bo‘lsa yoki oyog‘i cho‘loq bo‘lsa, uni o‘zi 
yo‘q vaqtda “qora”, yoki “cho‘loq” deyish g‘iybatdir.
Odamlarda yo‘q kamchiliklarni yolg‘ondan ularga tegishli 
ekanini da’vo qilish tuhmatdir. Masalan, birov o‘g‘rilik qilmasa 
ham uni “o‘g‘ri”, deyish tuhmat bo‘ladi.
Bolalar, unutmang, g‘iybat va tuhmat juda yomon odat bo‘lib, 
ikkisi ham katta gunohdir!
Aziz bolalar, quyidagi hikoyani o‘qib chiqsangiz, g‘iybatning 
qanchalik yomon ekanini bilib ola sizlar.

---

– 289 –