Bohodir eshov o’zbekiston davlatchiligi va boshqaruvi tarixi



Download 1,89 Mb.
bet161/169
Sana20.12.2022
Hajmi1,89 Mb.
#892348
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   169
Bog'liq
Bohodir eshov o’zbekiston davlatchiligi va boshqaruvi tarixi (1)

17-modda. O’zbekiston Respublikasi o’z tarkibidagi Qoraqalpog’iston Respublikasining hududiy butunligini va mustaqilligini ehtirof etadi. O’zbe­kiston Respublikasi bilan Qorakalpog’iston Res­publikasi o’rtasidagi o’zaro munosabatlar teng huquqlilik asosida ular o’rtasidagi ikki tomonlama shartnomalar va bitimlar vositasida quriladi.
Qoraqalpog’iston Respublikasi O’zbekiston Res­publikasi tarkibidan tegishli qonunlar asosida erkin chiqish huquqini saqlab qoladi.
Mustaqil O’zbekistonda hokimiyatlar bo’linishi. Jahon davlatchilik va demokratik taraqqiyoti tajribasidan mahlumki, huquqiy davlat qurishni maqsad qilib qo’ygan har bir jamiyatda davlat hokimiyatini tashkil etish hokimiyatlar bo’linishi nazariyasiga asoslanishi kerak. CHunki bunday printsip yuz berishi mumkin bo’lgan suistehmollikni oldini olishning ishonchli vositasi sifatida namoyon bo’ladi. Huquqiy davlat va erkin fuqarolik jamiyati qurayotgan O’zbekiston ham o’z davlat organlari idoralari tizimini hokimiyatlar bo’linishi asosida tashkil etgan.
Huquqiy davlatning muhim tamoyillaridan bo’lgan hokimiyatlar bo’linishi nazariyasi O’zbekiston Konstitutsiyasining 11 moddasida “O’zbekiston Respublikasi davlat hokimiyatining tizimi – hokimiyatning qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatiga bo’linish printsiplariga asoslanadi”, deb mustahkamlab qo’yilgan. Hokimiyatlarga bo’linish printsipining amalga oshirilishida “bir-birini tiyib turish va o’zaro muvozanatda ushlash” tizimining samarali ishlashi juda muhim bo’lib, bu tizimning xuquqiy asoslari Asosiy Qonunda mustahkamlangan. Unda hokimiyatning har bir tarmog’i vakolatiga kiruvchi masalalar doirasi aniq chegaralanib, ko’rsatib berilgan. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni – Oliy majlis, ijro etuvchi hokimiyatni – Vazirlar mahkamasi, sud hokimiyatini – sudlar amalga oshiradi.
Tahkidlash lozimki, ilmiy doiralar va kundalik hayotda ommaviy axborot vositalari haqida bahzan mustaqil to’rtinchi hokimiyat tarmog’i sifatida fikr yuritiladi. Ammo, ommaviy axborot vositalarini bunday ifoda etish qandaydir rasmiy hokimiyatni bildirmaydi. SHunga qaramasdan, ommaviy axborot vositalari jamoatchilik fikrini shakllantirishda o’ta muhim rol o’ynaydi va ulkan ahamiyat kasb etadi.
O’zbekiston Respublikasidagi davlat idoralari davlat hokimiyatini amalga oshirishning yagona tizimini tashkil etadi. O’zbekiston fuqarolari davlat ishlarini boshqarishda ishtirok etish huquqini amalga oshirar ekan, saylovlar va o’z vakillari orqali davlat organlarini shakllantirishga tahsir ko’rsatishi mumkin. Konstitutsiyaga muvofiq (99 modda), “Viloyatlar, tumanlar va shaharlar(tumanga bo’ysunuvchi shaharlar, shuningdek, shahar tarkibiga kiruvchi tumanlardan tashqari) hokimlar boshchilik qiladigan xalq deputatlari kengashlari hokimiyatning vakillik organlari bo’lib, ular davlat va fuqarolarning manfaatlarini ko’zlab o’z vakolatlariga taalluqli masalalarni hal etadilar”.
Oliy majlis va uning faoliyati. “O’zbekiston Respublikasi Oliy majlisiga saylov to’g’risidagiQonun loyihasi 1993 yil 4 sentyabrda matbuotda ehlon qilindi. Respublikadagi ko’plab yetakchi olimlar, huquqshunoslar, mutaxassislar uning muhokamasida ishtirok etdilar. Natijada mazkur Qonun loyihasiga bir qancha o’zgartirishlar kiritildi. 1993 yil 28 dekabrdagi Oliy kengashning o’n to’rtinchi sessiyasi “O’zbekiston Respublikasi Oliy majlisiga saylov to’g’risida”gi Qonunni qabul qildi. Oliy majlisga birinchi saylovlar 1994 yil 25 dekabrda bo’lib o’tdi. Birinchi turda 205 ta deputat, qolgan ikki turda (1995 yil 8 va 22 yanvar) 45 ta deputat (jami 250 ta) saylandi.
Oliy majlis - O’zbekiston Respublikasining oliy vakillik va qonun chiqaruvchi organi hisoblanadi. U ikki palatadan iborat bo’lib, quyi palata –Qonunchilik palatasi, yuqori palata – Senat deb nomlanadi. Qonunchilik palatasi saylov okruglari bo’yicha ko’ppartiyaviylik asosida saylanadigan 120 nafar deputatdan iborat. Qonunchilik palatasini ishi palata barcha deputatlarning professional doimiy faoliyat ko’rsatishiga asoslanadi. Qonunchilik palatasining vakolat muddati – besh yil. Vakolat muddati tugagach, u yangi Qonunchilik palatasi ishi boshlaguniga qadar o’z faoliyatini davom ettirib turadi. O’zbekiston Respublikasining saylov kuniga qadar 25 yoshga to’lgan hamda kamida besh yil O’zbekiston hududida muqim yashayotgan Respublika fuqarosi Qonunchilik palatasining deputati bo’lishi mumkin.
Senat – hududiy vakillik palatasi hisoblanib, senatorlar Qoraqalpog’iston Respublikasi Jo’qorg’i Kengesi, viloyatlar, tumanlar va shaharlar davlat hokimiyati vakillik organlari deputatlarining tegishli qo’shma majlislarida mazkur deputatlar orasidan yashirin ovoz berish yo’li bilan Qoraqalpog’iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahridan teng miqdorda – 6 kishidan saylanadi. Yuqori palataning 16 nafar ahzosi fan, sanhat, adabiyot, ishlab chiqarish sohasida hamda davlat va jamiyat faoliyatining boshqa tarmoqlarida katta tajribaga ega bo’lgan hamda alohida xizmat ko’rsatgan eng obro’li fuqarolar orasidan O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tayinlanadi.
Oliy majlis tarkibida 12 ta qo’mita va 4 ta doimiy komissiya mavjud.

Download 1,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   169




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish