Боғланишлар* Муқаддима I боб. Бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлар режасининг умумий тавсифи

8710	6610
	- устав капиталини оширишга йўналтириладиган фойда миқдорида	6610	8310-8330
22	Устав капитали тўланган капитал миқдоригача пасайтирилган	8310-8330	4610	Таъсисчиларнинг қарори, бухгалтериянинг ҳисоб-китоби
23	Корхона таъсисчиларига улушлари қайтарилганлиги акс эттирилган; акцияларнинг номинал қиймати пасайтирилган; устав капитали (жамғармаси) пасайтирилган	8310-8330	6620	Таъсисчиларнинг қарори
24	Сотиб олинган ва бекор қилинган акциялар устав капиталини камайтиришга ҳисобдан чиқарилган:			Таъсисчиларнинг қарори, бухгалтериянинг ҳисоб-китоби
	а) улар номинал қийматидан юқори баҳода сотиб олинганда:
	- номинал қийматига	8310, 8320	8610, 8620
	- номинал қийматидан ортиқ бўлган суммага	8410, 9690	8610, 8620
	б) улар номинал қийматидан паст баҳода сотиб олинганда:
	- сотиб олиш қийматига	8310, 8320	8610, 8620
	- номинал қийматидан паст бўлган суммага	8310, 8320	9590
25	Корхона фойдаси ҳисобидан меҳнат жамоаси аъзоларига текинга берилган акциялар қиймати акс эттирилган	4610 8710	8310, 8320 4610	Акцияларни бериш қайдномаси
26	Мақсадли молиялаштириш маблағлари (мақсадли дастурларни молиялаштириш учун олинганларидан ташқари) устав капиталини оширишга йўналтирилган	8810-8890	8310-8330	Таъсисчиларнинг қарори
27	Хусусий сотиб олинган акциялар акциядорлик жамияти томонидан бекор қилинган	8310, 8320	8610	Таъсисчиларнинг қарори
28	Имтиёзли акцияларнинг оддий акцияларга алмаштирилиши (конвертация қилиниши) акс эттирилган	8320	8310	Таъсисчиларнинг қарори

Қўшилган капитални ҳисобга олувчи
счётларнинг (8400) боғланиши


Қўшилган капитални ҳисобга олувчи счётлар оддий ва имтиёзли акцияларни сотишдан олинган суммаларнинг акциялар номинал қийматидан ошган миқдори кўринишидаги қўшилган капитал мавжудлиги ва ҳаракати тўғрисидаги ахборотни, яъни акциялар бошланғич сотилишида номинал қийматидан юқори баҳоларда олинган даромадни, шунингдек устав капиталини шакллантиришда пайдо бўладиган курс фарқлари суммаларини умумлаштириш учун мўлжалланган.
Ҳисоб қуйидаги счётларда амалга оширилади:
8410 "Эмиссия даромади";
8420 "Устав капиталини шакллантиришдаги курс фарқи".
8410 "Эмиссия даромади" счёти акцияларни бошланғич сотишда номинал қийматидан юқори баҳода олинган маблағлар тўғрисидаги ахборотни умумлаштириш учун мўлжалланган. Мазкур счётнинг кредитида маблағлар келиб тушиши, дебети бўйича - сотиб олинган хусусий акцияларни бекор қилишда номинал ва сотиб олиш қиймати ўртасидаги фарқни қоплаш учун маблағлардан фойдаланиш ҳисобга олинади.
Устав капиталини шакллантиришда пайдо бўладиган курс фарқлари 8420 "Устав капиталини шакллантиришдаги курс фарқи" счётида акс эттирилади. Таъсисчилар томонидан чет эл валютасида киритиладиган қийматликларни баҳолашда пайдо бўладиган мусбат курс фарқи ушбу счётнинг кредитида, манфий курс фарқи эса - дебетида акс эттирилади. Устав капиталини шакллантиришда манфий курс фарқи суммасининг мусбат курс фарқи суммасидан ошиши 9620 "Валюта курс фарқларидан зарарлар" счёти дебетига киритилади. Курс фарқларининг бу тартибда ҳисобдан чиқарилиши таъсис ҳужжатларида олдиндан келишилган устав капиталидаги таъсисчилар улушини ўзгартирмаслик имконини беради.

Т/р	Хўжалик операциясининг мазмуни	Боғланувчи счётлар		Ёзувларни тасдиқловчи ҳужжатлар
		дебет	кредит
1	Акцияларнинг номинал қиймати билан эмиссия қиймати ўртасидаги фарқига навбатдаги эмиссияда қўшимча тўланган капиталдан маблағлар келиб тушган