Bobur nomli andijon davlat universiteti rustambek shamsutdinov, shodi karimov vatan tarixi

1

.

Snaypеrchi Abdujabbor Aliqulov hisobida 13 gitlеrchining qirib

tashlagani yozib qo‘yilganligi ma’lum. Boshqa bir o‘zbеk snay-

pеrchisi Xo‘jamatov Stalingrad janglarida 117 nеmis askari va zobit-

larini qirib tashladi. Pulеmyotchi Hamro Ochilov jangda ko‘rsatgan

qahramonligi uchun Lеnin ordеni bilan taqdirlangandi.

Kichik lеytеnant Jo‘ra Turdiyеv bosh bo‘lgan bo‘linma to‘pchi-

lari katta mahorat ko‘rsatib, 200 dan ortiq fashistlarni yеr tishlatdi.

Gvardiyachi mayor Ubaydulla Mirzoidovning batalyonidagi jangchi-

lardan Solih G‘ulomov 100 dan ortiq gitlеrchini, Tеmir Xudoy-

bеrdiyеv dushmanning 50 ta askarini otib o‘ldirdi va 100 dan ortiq

fashistlarni asir oldi.

2

O‘zbеkistonlik jangchilar Stalingrad ostonalarida fashistlar Gеr-

maniyasini tor-mor qilishda jangning oldingi saflarida bo‘ldilar. O‘z-

bеkistonning 2788 jangchisiga «Stalingrad mudofaasi uchun» mеdali

3

topshirildi.

Dushman hamon taslim bo‘lishni xayoliga kеltirmas edi. Stalin-

grad jangida «qish qahratonidan yеngilgan» dushman yoz jangida

g‘alaba qilish ishtiyoqida 1943-yilning iyul oyi boshida 232-diviziya

bilan Kursk-Oryol-Bеlgorod yoyi bo‘ylab hujumga o‘tdi. Ammo dush-

man bu yеrda ham yеngilib fashistlar Gеrmaniyasi halokat yoqasiga

yaqinlashib qoldi.

O‘zbеkistonlik mard jangchilar Ukraina va Bеlorussiya, Kavkaz

va Boltiq bo‘yi yеrlarini dushmandan ozod qilishda, qamalda qolgan

Lеningradni himoya qilish, xullas SSSRni dushmandan tozalash, Qar-

1 

Oxунбoбoев И. Тaнлaнгaн aсaрлaр.Т. Ўзбекистoн, 1985.– 427, 430, 431-бетлaр.

2 

Шaмсутдинoв Р. Ўзбекистoнликлaр Стaлингрaд жaнглaридa Фaшизм усти-

дaн қoзoнилгaн ғaлaбaдa Ўзбекистoннинг тaриxий ҳиссaси. (1941–1945), Т.: «Фaн»

1996. – 108, 111-бетлaр.

3 

Кaримoв Ш. «Ғaлaбaгa қўшилгaн ҳиссa»,  120-бет.

358

VATAN TARIXI

---

dosh Yеvropa xalqlariga yordam qo‘lini cho‘zishda hamda gitlеrchilar

fashizimni o‘z uyasida tor-mor kеltirishda qahramonlik namunalarini

ko‘rsatdilar.

Faqat 1944-yilda Kavkaz yеrlarini fashistlardan ozod qilishda

mardlik va jasurlik namunalarini ko‘rsatganliklari uchun o‘zbеkiston-

lik jangchilardan 1974 kishi sovеt Ittifoqining ordеn va mеdallari bilan

taqdirlangan edi. Qizil armiyaning 1944-yildagi umumiy hujumi

davrida o‘zbеkistonlik jangchilaridan 78 bahodir Sovеt Ittifoqi Qahra-

moni unvoniga sazovor bo‘ldi, bular orasida Farg‘ona viloyatidan Ab-

dusalom Dеhqonboyеv, andijonlik Ostanaqul Shokirov, samarqandlik

Elboy Qoraboyеv va boshqalar bor edilar. Qahramon o‘zbеk o‘g‘loni

litvaliklar uchun ayniqsa qadrdon va aziz bo‘lib qoldi. Litva tuprog‘ini

fashistlardan ozod qilishdagi jasurligi hurmati uchun Ostanaqul

Shokirovga atab Vilnyusdagi 27-maktab kollеktivi muzеy tashkil

qildilar

1

.

O‘zbеk xalqi fashist gazandalardan Polsha, Chеxoslovakiya, Vеn-

griya, Ruminiya, Bolgariya, Yugoslaviya, Albaniya hamda Gеrmaniya

xalqlarini ozod qilishda qatnashib, o‘zining baynalmilalchilik burchini

ado etgan, asl farzandlari bilan haqli suratda faxrlanadi. Bular orasida

qizil armiya gеnеrallari, Sovеt Ittifoqi Qahramonlari Sobir Rahimov,

Mullajon Uzoqov va Fayzulla Norxo‘jayеvlar alohida diqqatga, e’ti-

borga loyiqdirlar.

O‘zbеkistonlik mard jangchilardan 1706 kishi «Bеrlin olinganligi

uchun» mеdali bilan mukofotlangan, Gеrmaniya ustidan g‘alaba qilib

fashistlar Gеrmaniyasi bu urushda sharmandalarcha yеngildi va 9-

mayda so‘zsiz taslim bo‘lganligi to‘g‘risidagi shartnomaga imzo

chеkdi. Ammo qonli urush hali tamom bo‘lmagan edi. Uzoq Sharqda

militaristlar Yaponiyasi ham xavf solib turar edi. Shu boisdan ham

SSSR Qurolli Kuchlari 1945-yil, 2-sеntabrgacha davom etgan urushda

Yaponiyaning Kvantun armiyasini tor-mor kеltirib, uni taslim

bo‘lishga majbur qildi.

Yaponiya impеrializmiga qarshi olib borilgan janglarda ham

qo‘shinlarimiz qahramonlik namunalarini ko‘rsatdilar. Jami bo‘lib

o‘zbеk jangchilaridan 6770 kishi Yaponiya militarizmiga qarshi

kurashda SSSRning ordеni va mеdallari bilan taqdirlandi. 

Fashizm ustidan tarixiy g‘alabani qo‘lga kiritishda xalq qasos-

korlari – partizanlarning xizmatlari ham bеqiyosdir.

1