Blue Work Silhouette

Umumdavlat va mahalliy soliqlar

• Umumdavlat soliqlari har yili qonuniy tartibda belgilanadigan normativlar bo'yicha tegishli byudjetlar o'rtasida taqsimlanadi.
• Soliqlar soliqqa tortish ob'ektiga qarab beshta asosiy guruhga bo'linadi:
• •     Oborotdan olinadigan soliqlar;
• •     Daromaddan olinadigan soliqlar;
• •     Mol —mulk qiymatidan olinadigan soliqlar;
• •     Er maydoniga qarab olinadigan soliqlar;
• •     Xarajatlarga qarab olinadigan soliqlar.         

O`zbekiston Respublikasi davlat byudjetida soliqlarning hissasi (foizda)

T/r	Ko`rsatkichlar	Y i l l a r
		2008	2009	2010	2011	2012	2013
1.	Davlat byudjeti daromadlari-jami	100	100	100	100	100	100
2.	Shu jumladan:
3	Soliq tushumlari	91,4	95,3	95,7	96,9	93,3	92,2
4	Ulardan bevosita soliqlar	36,8	37,5	39,7	49,5	46,3	44,8
5	bilvosita soliqlar	54,6	57,8	56,0	46,4	47,0	47,4
6	Boshqa tushumlar	8,6	4,7	4,3	3,1	6,7	7,8

Mahalliy soliqlar mahalliy, viloyat, shahar va tuman byudjetiga to'lanishi lozim bo'lgan soliq to'lovlari hisoblanadi.

• Mahalliy soliqlar
• 1. Yuridik shaxslardan olinadigan daromad (foyda) solig'i     Mol mulk solig'i 2. Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig'i     Er solig'i 3. Aksiz solig'i     Obodonchilik uchun yig'im 5. Er osti boyliklaridan foydalanganlik uchun soliq     Savdo-sotiq qilish uchun yig'im

Mahalliy soliqlar xukumatlar bajaradigan vazifalariga qarab belgilanib, ularga doimiy va to'liq biriktirib beriladi. Mahalliy xukumatlar asosan aholiga yaqin bo'lganligidan ularga ijtimoiy masalalarni, maktab, sog'liqni saqlash, madaniyat, maorif, shahar va qishloqlar obodonchiligi kabi vazifalarni bajaradi. Lekin bu soliqlar va yig'imlar ularning byudjet xarajatlarining 30-40 foizini qoplaydi, xolos. Keyingi vaqtlarda mahalliy byudjetlar daromadlari salmog'ini 50-60 foizga yetkazish kabi xukumat qarorlari mavjud. Mahalliy byudjetlar daromadlarini ko'paytirish eng dolzarb masalalardan biridir. Faqat o'z daromad manbaiga to'liq ega bo'lgan mahalliy xukumatlar o'z faoliyatlarini to'liq amalga oshirishlari mumkin. Aks xolda, xar xil moliyaviy kamchiliklar yuzaga kelishi ehtimoli bor. Mahalliy soliqlarning muxim xususiyati shundaki, ular faqat shu xududning byudjetga tushadi. Boshqa byudjetlarga ajratmalar berilmaydi.

• Mahalliy soliqlar xukumatlar bajaradigan vazifalariga qarab belgilanib, ularga doimiy va to'liq biriktirib beriladi. Mahalliy xukumatlar asosan aholiga yaqin bo'lganligidan ularga ijtimoiy masalalarni, maktab, sog'liqni saqlash, madaniyat, maorif, shahar va qishloqlar obodonchiligi kabi vazifalarni bajaradi. Lekin bu soliqlar va yig'imlar ularning byudjet xarajatlarining 30-40 foizini qoplaydi, xolos. Keyingi vaqtlarda mahalliy byudjetlar daromadlari salmog'ini 50-60 foizga yetkazish kabi xukumat qarorlari mavjud. Mahalliy byudjetlar daromadlarini ko'paytirish eng dolzarb masalalardan biridir. Faqat o'z daromad manbaiga to'liq ega bo'lgan mahalliy xukumatlar o'z faoliyatlarini to'liq amalga oshirishlari mumkin. Aks xolda, xar xil moliyaviy kamchiliklar yuzaga kelishi ehtimoli bor. Mahalliy soliqlarning muxim xususiyati shundaki, ular faqat shu xududning byudjetga tushadi. Boshqa byudjetlarga ajratmalar berilmaydi.