Blokcheyn (bloklar zanjiri) – taqsimlangan ma’lumotlar to‘plami bo‘lib, unda ma’lumotlar saqlash qurilmalari umumiy serverga ulanmagan bo‘ladi. Bu ma’lumotlar to‘plami bloklar deb ataladigan va tartibga solingan qaydlar doimiy o‘sib boradigan ro‘yxatda saqlanadi
Blokcheyn haqida
Har bir blok vaqt belgisiga va bundan oldingi blokka havolaga ega bo‘ladi. Shifrlashni qo‘llash shuni kafolatlaydiki, foydalanuvchilarning ularsiz faylga yozuv kiritish imkoni bo‘lmydi, yopiq kalitlar mavjudligi esa bloklar zanjirlarining ma’lum bir qisminigina o‘zgartirishi mumkin.
Bundan tashqari, shifrlash barcha foydalanuvchilarda bloklar taqsimlangan zanjirlari nusxalarini sinxronlashtirishni ta’minlaydi. Ba’zida blokcheyn texnologiyasi «qadriyatlar interneti» deb ataladi va biz buni yaxshi metafora deb hisoblaymiz. Har bir kishi internetda axborot joylashtirishi, so‘ngra boshqa odamlar unga dunyoning istalgan nuqtasidan turib ulanish imkoniga ega bo‘lishi mumkin
Bloklar zanjirlari blokcheyn fayli yoki qandaydir qadriyatlar ochiq bo‘ladigan dunyoning istalgan nuqtasiga ma’lumotlar jo‘natishga imkon beradi. Biroq sizda faqat siz «egalik» qiladigan bloklarga kirish imkonini berish uchun kriptografik algoritm bo‘yicha yaratilgan yopiq kalit bo‘lishi lozim
Blokcheyn va tibbiyot
– Biz “Blokcheyn”ni dori vositalarining maʼlumotlar bazasiga joriy etdik, – deydi “Raqamli ishonch” raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishni qoʻllab-quvvatlash jamgʻarmasining texnologiyalar boʻyicha investitsion direktori B.Oqilxonov. – Yangi texnologiya ushbu bazadagi barcha amallarning shaffofligini taʼminlab, farmatsevtika mahsuloti sifatining davlat nazorati tizimiga ishonch darajasini oshiradi. Biz kelgusida tovarning toʻliq hayotiylik davrini “Blokcheyn” platformasida qayd etib borishni maqsad qilganmiz.
Texnologiyaning asosiy oʻziga xos xususiyatlardan biri uning ishonchliligidadir. Unda dori vositalarining elektron sertifikatidan foydalanilib isteʼmolchini qalbaki dori-darmonlarni sotib olishdan himoya qiladi. Barcha kelib tushayotgan maʼlumotlar yigʻilib, muntazam ravishda yangilanib boradigan maʼlumotlar bazasi shakllanadi. Ushbu bazadan biror maʼlumotni oʻchirish yoki blokni almashtirishning imkoni yoʻq.
– “Blokcheyn” tibbiyotda yangi imkoniyatlarni ochib beradi, – deydi “Blockchain Industrial Alliance” kompaniyasi bosh direktori A.Doronin. – Birinchi navbatda, bu oʻta muhim maʼlumotlarning yagona ishonchli saqlanadigan joyda birlashishidir. Endi dori vositalari toʻgʻrisidagi barcha zarur maʼlumotlardan barcha muassasalar, shifokorlar, taʼminotchi va bemorlar foydalanishi mumkin boʻladi. Bu esa, oʻz navbatida jamiyat va davlat nazorati, audit shaffofligini taʼminlaydi.
Roman Bondarchuk, OʻzA
Manba
Blokcheyn va o’zbekiston
O`zbekistonda raqamli iqtisodiyot va blokcheyn texnologiyalarining imkoniyatlari nihoyatda istiqbolli hisoblanadi.
Mamlakat rahbarining 2018 yil 2 sentyabrdagi Qarori bilan kripto-aktiv va blokcheyn tekhnologiyalar sohasidagi kompaniyalarning erkin faoliyatiga start berildi.
Bundan tashqari, bu texnologiyalar davlat sektoriga davlat-xususiy sheriklik shartlari asosida joriy etilmoqda.
Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish bo`yicha eng istiqbolli va strategik muhim loyihalarni, shuningdek blokcheyn texnologiyalarini ishlab chiqish va joriy etish sohasida kadrlarni tayyorlash bo`yicha boshqa chora-tadbirlarni amalga oshirishga qaratilgan “Raqamli ishonch” jamg`armasi tashkil etildi.
12 noyabr kuni O`zbekistonda ilk bor - “Dori vositalari, tibbiy buyumlar va tibbiy texnika ekspertizasi va standartizatsiyasi Davlat markazi” DUK avtomatlashtirilgan reyestrlar tizimida blokcheyn texnologiyasining pilot loyihasi joriy etildi. Shu tariqa mazkur obyekt ma’lumotlari har qanday manipulyatsiyadan himoyalandi.