Blokchain texnologiyasining uchta asosiy xususiyatlari

Doimiylik

Blokchain kontekstidagi doimiylik blokchain ichiga kiritilgan ma’lumotni buzish mumkin emasligini ifodalaydi. Blokchain bu xususiyatga ega bo’lishining sababi kriptografik xesh funksiyasidir. Oddiy ma’noda, xeshning har qanday uzunlikdagi kirish satrini olib, aniq uzunlikdagi chiqishni beradi. Bitcoin kabi shifrlangan valyutalar kontekstida tranzaksiyalar kirish sifatida qabul qilinadi va birlashtiruvchi algoritm (Bitkoin SHA-256 dan foydalanadi) yordamida bajariladi, bu esa ma’lum uzunlikdagi chiqishni beradi.

Keling, xeshning jarayoni qanday ishlashini ko’raylik. Biz ma’lum bir ma’lumotlarni kiritishni ko’ramiz. Ushbu misol uchun SHA-256 (Secure Hashing Algorithm 256) dan foydalanamiz.

Ma’lumot	Xesh qiymat
Salom	441F71D48AACACDC18293201DA2BFDA40A421C4F93D8E509FCD2D0440B007B46
M1-18 magistri	804CA0592678E98E9A513F177E45C753B52599A2180DDCB6F970987A6C56130E

Ko’rib turganingizdek, SHA-256 xesh algoritmida kirish ma’lumoti qanday bo’lishidan qa’tiy nazar xesh qiymat doim 256-bitli doimiy uzunlikka ega bo’ladi. Bu juda katta miqdordagi ma’lumotlar va tranzaktsiyalar bilan ishlayotganingizda juda muhim bo’ladi. Shunday qilib, asosiy ma’lumotlarni eslab qolish o’rniga faqat xeshni eslab qolib uni kuzatib borishingiz mumkin.

Kriptografik xesh funksiyasi kriptografiya uchun ideal bo’lgan turli xususiyatlarga ega bo’lgan xesh funksiyalarining maxsus sinfidir. Kriptografik xesh funksiyasi ishonchli deb hisoblanishi uchun kerak bo’ladigan o’zining maxsus xususiyatlar mavjud. Ya’ni xeshlanadigan ma’lumotni biror bir kichik harfini katta harfga o’zgartirsak xesh qiymatni tubdan o’zgarganini ko’rishimiz mumkin bo’ladi.

Salom

038F270CA678C66F5BF393F958E8EEBCF98B049E5A0D32A69CABF46B576CABBF

Buni ko’ryapsizmi? Kirishning birinchi alifbosi holatini o’zgartirgan bo’lsangiz ham, chiqdi aralashmasiga qanchalik ta’sir qilganiga qarang. Endi blokchain arxitekturasiga qaraganda, avvalgi holatimizga qaytaylik.

Blokchain ma’lumotlar va xesh ko’rsatgichidan iborat bo’lgan bog’langan ro’yxat bo’lib, u avvalgi blokga ishora qiladi, shuning uchun zanjir hosil qiladi. Xash ko’rsatgichi nima? Xash ko’rsatkichi manzilga o’xshaydi, lekin avvalgi blokning manzilini o’z ichiga olishi o’rniga, avvalgi blok ichidagi ma’lumotlarning aralashmasini ham o’z ichiga oladi. Bu blokchainlarni shu qadar ishonib bo’lmaydigan darajada ishonchli qiladi.

Buni bir soniya tasavvur qiling-a, xaker blok 3 ga hujum qiladi va ma’lumotlarni o’zgartirishga harakat qiladi. Xesh funksiyalarining xususiyatlari tufayli ma’lumotlardagi kichik o’zgarish xeshni keskin tarzda o’zgartiradi. Bu degani blok 3 ga kiritilgan har qanday kichik o’zgarish blok 2 da saqlanadigan xeshni o’zgartiradi bu esa blok 1 ning ma’lumotlarini o’zgartiradi. Bundan kelib chiqadiki ushbu jaroyon zanjirni to’liq o’zgartiradi, bu holat bo’lishi mumkin emas. Bu holat esa bloklarni doimiyligini bildiradi.