Biznes va tadbirkorlik

 

7-masala 

Agar mamlakat aholisining umumiy soni 100 mln kishini,  mehnatga yaroqli 

aholi  soni  85  mln  kishini,  ishchi  kuchiga    kirmaydiganlar  soni  27  mln,  kishini, 

bandlar  soni  65  mln  kishini,  tabiiy  ishsizlik  darajasi  6%ni  tashkil  qilsa,  davriy 

ishsizlik darajasi nimaga teng? 

Berilishi: 

Aholi – 100 mln 

Mehnatga yaroqli – 85 mln 

Ishchi kuchiga kirmaydiganlar – 27 mln 

Tabiiy ishsizlik – 6% 

Davriy ishsizlik - ? 

Yechish: 

100 mln – 27 mln = 73 mln ishchi kuchi 

73 mln – 65 mln =8 mln ishsiz 

---

354 

 

ishsiz

davriy 

 

9

,

4

6

9

,

10

%

9

,

10

100

73

8

 

 











darajasi

Ishsizlik

 

 

8-masala 

Mamlakatning mehnatga yaroqli aholisining 80 mln. Kishini bandlar soni 50 

mln.  kishini  va  ishsizlar  5  mln  kishini  tashkil  qilsa,  bu  mamlakatda    ishsizlik 

darajasi qanchani tashkil qiladi. 

Berilishi: 

Mehnatga yaroqli – 80 mln. 

Bandlar – 50 mln. 

Ishsizlar – 5 mln. 

Ishsizlik darajasi - ? 

Echish: 

50+5=55mln ishsizlik 

%

09

,

9

100

55

5

 

 







darajasi

Ishsizlik

 

9-masala 

Tovar  ishlab  chiqarish  20%ga  va  tovar  ishlab  chiqish  bilan  bandlar  soni 

10%ga oshdi. Mehnat unumdorligi necha %ga oshgan. 

Yechish: 

100% + 20% = 120% 

100% + 10% = 110% 

120% : 100% =1,2 

110% : 100% = 1,1 

B

M

MU

9%

100

1,09)

-

(1

    

100

r)

-

(1

     

09

,

1

1

,

1

2

,

1











 

Demak, mehnat unumdorligi 9%ga oshgan. 

 

17-mavzu. TASHQI TA`SIRLAR VA DAVLAT 

SIYOSATI

 

Masalalar 

1-masala 

Agar maoshingiz 50 000 so’m bo’lsa, shundan: 

a) daromad solig’i 2 300 so’mgacha 13%, 33 000 23%, 33 000 so’mdan ortiq 

33%; 

b) umumiy  ish  haqidan  sug’urta  haqi  kasaba  uyushmalari  uchun  3%  ushlab 

qolinsa, necha so’m maosh olasiz?

41

 

Yechish: 

                                                           

41

 

I.A. Bakiyeva,  S.M.Xolmurodov  “Mikroiqtisodiyot” fanidan masalalar to’plami. 2015 y 

 

---

355 

 

A) 2 300*13%=299;   

33 000-2 300=30 700; 30 700*23%=7 061; 

50 000-33 000=17 000;  17 000*33%=5 610. 

Jami soliq: 299+7 061+5 610=12 970 

V) kasaba uyushmalari uchun 50 000*3%=1 500 

50 000-12 970-1 500=35 530 so’m 

Demak,  soliqlar  va  sug’urta  haqi  chiqarib  tashlangandan  so’ng,  sof  netto 

maosh 35 530 so’m. 

 

2-masala 

Davlat  o’z  avtomobil  sanoatini  himoya  qilish  maqsadida  import  qilinadigan 

avtomashinalar  uchun  bojxona  to’lovini  yana  20%  ga  oshirdi.  Oldin  bu  to’lov 

mashina  narxiga  nisbatan  10%  edi.  Mamlakatga  kiritilayotgan  mashina  narxi 

12 000  dollar  edi.  Shu  erning  mashinasi  12 500  dollar  edi.  Hisoblab  ko’ringchi, 

import etilgan mashina mamlakat mashinasidan qancha qimmatlashgan ekan? 

Berilishi: 

Mashina narxi – 12 000 

Boj to’lovi – 10% 

Mashina narxi - ?