|
Korxona biznes rejasi tushunchasi va ularni tuzish tartibi
Reja:
Biznes reja tushunchasi
Biznes rejani tuzishdan maqsad
Biznes rejaning korxona faoliyatidagi o’rni
1 Biznes reja tushunchasi
Bozor iqtisodiyoti sharoitid.i korxonalarning muvaffaqiyatli faoliyat yuritishi bir qator omiliarga bog'liq bo'iadi. Ular jurnlasiga:
Talab va takliiga asoslangan holda qachcn, qaysi vaqtga, qanclia hamda qanday sifatda mahsulot ishlab chiqarislmi to'g'ri ani.,lash;
Ishlab chiqarishmi tashkil etish va texnologiyauing oqilona holatini tanlash;
Manbalar bilan doimiy ravishda ham da o'z vaqtida ta'minlanishiga erishish;
Asosiy va aylanma kapilal miqdori
Mahsiilotning sotish shakllari hamda usullari va h:kazo.
Du esa o'z navbatida ma'lum bir iqtisodiy casta'daidan yoki xo'jalik yi:i iiislining if.vxaiih'iiiiuridi-.n . odalanishni ta'ab qiladi hamda korxonada xo'jalik va ishlab chiqarish faoliyatining • ^aLd.iukimi :...jo/.o ctadi.Bir ,;a!or ramarali ish ; urituvchi korxonalar tajribasi keskin iaqobat hol.aid.-.
i.;«Lodiy o'sish .a yidvsaliihaiiig bosh shard ekaiJSgiui ko'rsatadi. Bu o'^*o'zid:.n i.....ь а.-..*.аЬ . kpivislaii bozL'.-dagi talab va taklifga oqilonabog'Iashdir.
on o'z navbadda i'ejalaslitirishning mohiyatini anglatadi va quyidagicha namoyon bo'iadi. liirinchidan, imkoniyatlarui taniab cdish, taqqoslash mavjudligi bilan aloqadorligi.
Ikkinchidan, taniab olingan variant qaror qabul qilishda asos bo'iadi.
I chinchidan, rejalashtirish qarorlar qabul qilishning uzluksiz jarayoni bo'iadi, bu davrcia doimiy ravishda vaqt, maqsad va vazifa oydinlashtirib boriladi. Ya'ni, mahsulot ishlab chiqarishdan tortib to
tishga qadar bo'lgan jarayonlar uchun maqsadga
erishish strategiyasi aniqlanadi. Aniq ieja qismlari isl lab chiqiladi va barclia ko'rsatkichlar koordinatsiya
qilinadi.
IVrtinchidau, rejalashtirislming asosiy qonuniyati: foydali ishlash va korxona egalari, ta'sisehiiar,
adorlar jamoasi va davlal maniaatdorligi ta'mmlanadi.
Ceald^eiiiu.!!!, rejplashiirijh ishlab chiqarish omillari va maznnaii xarakljr. ian kAio :n. zoq mud.latli hamda o'rla mudckdiga bo'linadi. Masalan, mashina va quriimalar sulib olbli l.amua d-irdan foydalanish, kadrlar siyosati mahsulot turlarini aniqlash va sotish bozork'rini ianiash uzoq
_idatli rejalarda hisobga olinadi. O'z vaqtida ishlab chiqarislmi xomashyo va material!ar bilan inlash joriy rejalarda o'z aksini topadi.
Amaliyotda strategik, uzoq muddatli, qisqa muddatli, shu jumladan, joriy rejalar keng qo'llaniladi.
" Rejalashtirish jarayoni tovar va xizmatlarga chtiyojni aniqlash, ishlab chiqaruvchilarga topshiriqlarni yetkazib berish, bajarilisbini ta'minlashga qulay imkoniyatlar yaratish, bajarilishini ta'minlashni nazorat qilishni o'z ichiga oladi. Topshiriqlar bajarilishini ta'minlash va nazorat qilish rejalashtirishning asosiy va hal qiluvclii bosqicliidir.
Strategik rejalashtirish - korxonaning mamlakat iqtisodiy-ijtimoiy qurilishida va iqtisodiyotida, kelgusidagi o'mi harnda rolini belgilab berish hisoblanadi. U atroflicha yoritilgan ko'rsatkichlarda va har xil istiqbolni belgilovchi prognozlarda ifodalanadi.
Strategik rejalar 10 — 15 yillarga tuziladi. Bu korxonaning oliy boshqaruv organi quroli hisoblanadi.
Sualegik rejalar asosida korxona taraqqiyoti faoliyatini 3 — 5 yillarga xarakterlovchi uzoq u.aJdudi rejalar luzib chiqiladi.
Bunda strategik reja ko'rsatkichlari sharoitni hisobga olgan holda aniqlashtirilib ko'rsatiladi. Uzoq muddatli rejalashtirish natijasi barcha faoliyat turlari bo'yicha 3 — 5 yillik reja tuzib ehiqish hisoblanadi (sotish, ishlab chiqarish, xarajat nioliya va hokazo).
Uzoq muddatli rejalashtirish asosida qisqa muddatli rejalar ishlab chiqiladi. Ular muddatiga ko’ra 1
3 yilga mo'ljallangan bo'ladi. Ularning alohida tomonlari shundaki, topshiriqlar yaqin yillar, oylar va kvartallarga bo'lingan holda aks ettiriladi, ikkinchi va uchinchi yillarida ko'rsatkichlar yil oxirida ko'rsatiladi.
Bundan tashqari joriy rejalar ham ishlab chiqiladi, odatda, ular 1 yilga tuziladi. Uning asosi bo'lib, talab va taklif xizmat qiladi. Bu rejalarda yillik ko'rsatkichlar kvartallarga taqsimlangan holda ко' rsatiladi. Ushbu rejalarning birinchi uch oylik ko'rsatkichlari o'zgarmas va qat'iy hisoblanadi, j olgan 9 oylik topshiriqlar tuzatma qilinishi mumkin.
Korxonaning boshqa bo'limlari faoliyatini bir biriga uzviy ravishda bog’lashda operativ yoki calendar rejalar roli beqiyosdir. Ushbu rejalar qisqa vaqtga tuziladi. Eng keng tarqalgani 10 kunlik rejalar hisoblanadi.
Ko'rsatkichlarni belgilashda har tomonlama yondoshish mumkin. Yuqoridagi 11 -sxemada AQSHning bitta finnasini ishlab chiqarislmi boshqarish rejasi bo'limlarini ko'rsatdik.
Hozirda respublikamizda faoliyat ko'rsatayotgan har qanday tadbirkorlik laoliyaii o'zlarining ivjulariga egadir. Ularning keng tarqalgan shakli bizncs-reja hisoblanib, u 3-bandda kei.groq ycritiigan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
