Biznes-jarayonlarini modellashtirish

Internet veb-saytlari 
1. 
www.
1
c-audit.ru/misc/review/modeling_business_processes.htm 
2. 
www.interface.ru/rtcs/cs018-06.html 
3. 
www.soft.uip.ru/SADT/reengineering2.html 
4. 
www.solver/ru/products/itprod/125/aris/html 
5. 
www.sp.krasnoyarsk.edu/data/events/sem2.html
 

---

 
91 
IX-Bob. Biznes-jarayonlarida iqtisodiy-matematik usullar va 
modellarni qo„llash
 
 
9.1. Biznes-jarayonlarida matematik usullar va modellar  
qo„llashning zarurligi 
 
Matеmatik  usullar  ana‟anviy  usullarni  inkor  etmasdan,  balki  ularni  yanada 
rivojlantirishga  va  ob‟еktiv  o„zgaruvchan  natija  ko„rsatkichlarini  boshqa 
ko„rsatkichlar  orqali  muayyan  tahlil  (taxmin)  qilishga  yordam  bеradi.  Matеmatik 
usullarning va elеktron hisoblash mashinalarining xalq xo„jaligini boshqarishda afzal-
liklaridan  biri  shundaki,  ular  yordamida  modеllashtiruvchi  ob‟еktga  omillarning 
ta‟sirini, natija ko„rsatkichiga  rеsurslarning  o„zaro  munosabatlarini ko„rsatish  mum-
kin.  Bu  esa  unlab  tarmoqlar  va  minglab  korxonalarda  xo„jaligini  ilmiy  asosda 
prognozlashtirish va boshqarishga imkon bеradi. 
Matеmatik usullar va modеllar ahamiyati quyidagilarda ko„rish mumkin
1
: 
1.
 
Matematik usullar va modellar iqtisodiy va tabiiy fanlarni rivojlantirishda 
yetakchi vosita bo„lib xizmat qiladi. 
2.  Matematik  usullar  va  modellar  yordamida  tuzilgan  prognozlarga  umumiy 
amalga oshrish vaqtida ayrim tuzatishlarni kiritish mumkin bo„ladi. 
3.  Iqtisodiy-matematik  modellar  yordamida  iqtisodiy  jarayonlar  faqat  chuqur 
tahlil  qilibgina  qilmasdan,  balki  ularning  yangi  o„rganilmagan  qonuniyatlarini  ham 
ochish imkoniyati yaratiladi. Shuningdek, ular yordamida iqtisodiyotning kelgusidagi 
rivojlanishini oldindan aytib berish mumkin. 
4. Iqtisodiy-matematik usullar va modellar hisoblash ishlarini mexanizatsiyalash 
va  avtomatlashtirish  bilan  birga,  aqliy  mehnatni  yengillashtiradi  va  iqtisodiy 
xodimlarning mehnatini ilmiy asosda tashkil etadi va boshqaradi. 
Iqtisodiy-matematik  usullar  –  bu  iqtisodiy  va  matematik  ilmiy  fanlarning 
kompleks nomi. 
Bu komplеksni bitta taxlil ob‟еkti bor - ya‟ni iqtisod. Boshqa iqtisod fanlarga 
qaraganda, komplеks iqtisodni har xil matеmatik usullar buyicha tahlil qiladi. 
Asosiy iqtisodiy matеmatik usullarga quyidagi usullar kiradi: