ЪъБизга битирувчилар эмас

Geologik  tuzilishi  va  relyefi.  Gondvana  va  Lavraziya  materik-

larining  gorizontal  yo’nalishidagi  parchalanishi  natijasida  Atlantika 

okeani  paydo  bo’lgan.  Okean  bpotig’ining  hosil  bo’lishida  mantiya 

moddalarining  uyurma  harakati  va  bazalt  jinslarning  O’rta  okean 

tizmalarida yuzaga chiqishi muhim o’rin egallagan. 

Geologik  tuzilishida  turli  xil  yotqiziqlar  qatnashadi.  Jumladan, 

O’rta okean tizmalarida bazaltli va vulkanik jinslar, materik sohillarida 

daryolar oqizib keltirgan qum, gil, loyqa jinslar tarqalgan. 

Dengiz sayozligi okeanning shimoliy qismida, Florida yarimoroli, 

Folk-lend  orollari  yonida  katta  maydonlarni  egallaydi,  Afrikaning 

g’arbiy sohil-larida esa tor yo’lakni hosil qiladi. Materik yonbag’ri ancha 

tik.  Okean  tubi  tekislik,  plato,  katta  va  keng  botiq  kotlovinalar,  yakka 

tog’, tog’ tizmalari  va okean cho’kmasidan tashkil topgan. O’rta okean 

tizmasining  tepa  qismi-ni  ko’ndalang  va  bo’ylama  chuqur  daralar  – 

riftlar kesib o’tgan. Okeanning eng chuqur qismi Puerto-Riko cho’kmasi 

---

 

46 

bo’lib, 8742 m pastda joylashgan. 

Iqlimi.  Atlantika  okeani  yuza  suvlarining  harorati  Tinch  va  Hind 

okeanlari  suvlariga  nisbatan  past  (+16,5

o

C).  Bunga  Shimoliy  Muz 

okeanidan  va  Antarktida  tomonidan  sovuq  oqimlarning  kirib  kelishi 

sababchisidir. Termik ekvatorda suv yuza-sining o’rtacha yillik harorati 

27-28

  o

C. Okeanning janubiy va shimoliy qismlarida 0,        -1

o

C gacha 

pasayadi. 

Okeanda barcha iqlim mintaqalari mavjud. Uning janubiy o’rtacha 

kengliklarda  yil  davomida  kuchli  shamollar  kuzatilsa,  subtropiklarda 

haftalab  shtil  –  shamolsiz  kunlar  bo’ladi.  Ayniqsa,  40

  o

  j.k.  da  bo’ronli 

kunlar ko’p bo’lib, “qirqinchi bo’kirik” nomi bilan mashhur. 

Okeanning  o’rtacha  sho’rligi  (37,5

00

0

)  Dunyo  okeani  o’rtacha 

sho’rligidan  yuqori.  Okeanning  shimoliy  va  janubiy  chegaralarida 

suvning  sho’rligi  34-35

00

0

,  eng  sho’r  den-gizi  O’rta  dengiz  (37-39

00

0

) 

hisoblanadi.  Bunga  sabab  okean  yuzasidan  ko’tarilgan  suv  bug’larining 

okeanning  o’ziga  emas,  balki  yaqin  joylashgan  quruqliklarga 

yog’ishidir.