Bitiruv malakaviy ishning dolzarbligi: Vitaminlar organizmda juda kam miqdorda uchrasada hayot uchun muhimdir

1.  Ular to’qima strukturalari tarkibiga kirmaydilar. 

2.  Energiya manbai sifatida xizmat qilmaydilar.  

Vitaminlarning ko’pchiligi kashf etilishida nomida lotin alifbosining harflari 

bilan  belgilanib  kelingan.  Bunday  tartib  ilgari  vitaminlarning  kimyoviy  tabiati 

noma’lum  va  ularning  vakillari  ko’p  bo’lmagan  vaqtda  qulay  edi.  Avvalo 

vitaminlar  yog’da  eriydigan  A  vitamin  va  suvda  eriydigan  B  kompleksi  ya’ni  B 

vitamin kompleksidan iborat deb hisoblangan. 

Lekin  kashf  etilgan  vitaminlar  soni  ko’payib  ximiyaviy  strukturasi  yoki 

biologik  ta’siriga  muvofiq  nom  oldi,  lekin  hozirda  ham  ularning  bosh  harflarini 

yozib  ko’rsatish  fanda  qabul  qilingan.  Shunday  qilib  vitaminlar  ya’ni  yog’da 

eriydigan  vitaminlar  guruhiga  A,  D,  E,  K  va  suvda  eriydigan  vitaminlarga  B 

vitaminlar kompleksi va C, P vitaminlari kiradi. [2,8,10,14,26] 

---

 

15 

Vitaminlarning  bu  ikki  asosiy  gruppasidan  tashqari  odamlarda  va  ba’zi 

hayvonlarda  vitaminlar  tabiatiga  ega  lekin  ulardan  biroz    farqlanadigan  yana  bir 

qancha  biologic  faol  moddalar  topilgan.  Ular  qisman  hujayra  metabolizmi 

jarayonida  sintez  qilinadi.  Vitaminsimon  moddalar  nomini  olgan  bu  birikmalar 

guruhiga  quyidagilar  kiradi.  Xolin,  lipoy  kislota,  inozit,  karnitin,  linolat  va  linol 

kislotalar, ubixinon, B

15

  vitamin, jo’jalar, kalamush va qushlarning bir qator o’sish 

omillari  va  boshqalar  kiradi.  Bu  birikmalar  ma’lum  bir  bioximiyaviy 

jarayonlarning  kechishi  uchun  zarur  bo’lsa  ham  organizmda  ularning 

yetishmasligidan  kelib  chiqadigan  tipik  avitaminoz  kasalliklari  ma’lum  emas. 

Quyidagi beriladigan 1-jadvalda vitaminlarning tasniflanishi va nomlanishi haqida 

berilgan.  Keyingi  jadval  esa  insonlarning  vitaminlarga  bo’lgan  kunlik  ehtiyoji 

berilgan.