Bitiruv malakaviy ishi mundarija kirish

moliyaviy-iqtisodiy samaradorligini oddiy (an’anaviy) usullar asosida baholash
A a a i usullar avvaldan a l li , ular milliy va chet el amaliyotida to pul tushumlarining dikontlanishiga asoslangan usullarning keng q lla ilishiga qadar asosiy rsat i hlar sifatida amal qilib kelgan. Ushbu usullarning soddaligi va tushunarliligi uning maxsus iqtisodiy bilimga, i aga, malakaga va tajribaga ega l aga xodimlar rtasi a ham keng q lla ilishiga sabab l i. Hozirgi kunda tijorat banklari va boshqa kredit muassasalari salohiyatli qarz oluvchilarga investitsion resurslarni taqsimlash shartlarini a l qilishda, odatda, ushbu ikkita usuldan, a i qoplash muddati va rentabellik darajasi rsat i hlari a foydalanmoqdalar.
Investitsiyalarning qoplash muddatini hisoblash (RR) – usuli pul oqimlarini diskontlashga asoslangan usullardan farqli ravishda investitsiyalarning nominal miqdorda qaytarilishi mumkin lga davrni aniqlashga xizmat qiladi.
Investitsiyalarning qoplash muddatini hisoblash usuli pul oqimlarini diskontlashga asoslangan usullardan farqli ravishda investitsiyalarning nominal miqdorda qaytarilishi mumkin lga davrni aniqlashga xizmat qiladi. Shunga ra, bu usul investitsiya loyihasini amalga oshirishdan olinadigan daromadlar hisobiga qilingan investitsiya sarflarini qoplash davrini aniqlashga asoslangan. Uni hisoblash formulasi quyidagicha:
I
PP  0()
^CFt , ( 2.1)²⁴
bu erda, I₀ – shla g i h investitsiyalar: CF_t ^() - investitsiya loyihasini amalga oshirishdan olingan yillik pul tushumi summasi. U sof foydani yoki yillik daromad va xarajat rtasi agi (amortizatsiyasiz) farqni ifodalaydi.
Qoplash muddatini hisoblashda ikkita yondashuv mavjud. Birinchi yondashuvda investitsiyalarning shla g i h summasi yillik tushumlarning ( rta ha yillik) miqdoriga li a i. Bu rsat i h pul tushumlari yillar i ha teng lga hollarda q lla ila i.
3-misol. Faraz qilaylik, investitsiya loyihasi uchun 600 mln. s miqdorida investitsiyalash z a tutilmoqda va s g 6 yil davomida har yili 150 mln. s miqdorida daromad olish kutilmoqda. Bunday holatda qoplash muddati 4 yilni (600/150) tashkil etadi, a i shla g i h investitsiya summasi 4 yilda t liq qoplanadi, keyingi 2 yil esa investorga ushbu investitsiyadan sof daromad olish imkonini beradi.
Qoplash muddatini hisoblashning ikkinchi yondashuvi investitsiya loyihasini amalga oshirishdan olinadigan pul tushumlari miqdorining si boruvchi (farqli tushumlarning) yakuni ( ig i isi) sifatda izohlanadi.
Agar pul tushumlari birmuncha farqli li , birinchi yilda 100 mln. s i, ikkinchi yilda 200 mln. s i, uchinchi yilda 300 mln. s i, t rti hi yilda 450 mln. s i va beshinchi yilda 600 mln. s i, oltinchi yilda 800 mln. s i tashkil etadi desak, u holda qoplanish muddatini hisoblash birmuncha murakkablashadi. Bunda uch yillik pul tushumlari ig i isi shla g i h investitsiyalar miqdoridan kichikligi, t rt yil i ha katta ekanligini inobatga olsak, investitsiyalarning aniq qoplanish muddati loyihaning t rti hi yilgi faoliyatiga g liqligi i ra iz.
Uch yillik olingan daromadlarning (100+200+300=600) shla g i h investitsiyalardan (800) farqi 200 mln. s i (800 – 600) tashkil etishini inobatga olsak, ushbu qoldiq summaning t rti hi yilda olingan daromadlarga nisbati uning qoplanish muddatini rsata i, a i 200/450 = 0,44 koeffitsientni, yil hisobida esa, 0,44*366=162 kun, a i 5 oy va 12 kunni, jami investitsiyalarning qoplanish muddati esa 3 yilu 162 kunni (3 yil + 5 oy 12 kun) tashkil etishini hosil qilamiz.
Ushbu usulning asosiy afzalliklari qoplash muddatini aniqlashda bajariladigan hisob-kitob ishlarining oddiyligi, qulayligi va tushunarliligidadir. Kamchiligi esa kelgusi davrlardagi pul tushumlarining qiymatini hisobga olishga qodir emasligi, shuningdek uni investitsiya loyihasining daromadliligini aniqlashda q lla l asligi a ir. Bu usul investorning qancha vaqt mobaynida z kapitali bilan tavakkalchilikka l q ishi i tasavvur qilishga yordam beradi.
Shunday qilib, investitsiya loyihasining qoplash muddati – bu shanday vaqtki, bunda loyihani amalga oshirishdan olinadigan tushumlar qilingan xarajatlarni qoplaydi.