Bitiruv malaka ishi

2.5. Yechilgan rifleli silindrlarni tо‘g‘irlash.

Egilgan rifleli silindrlarni tо‘g‘irlash juda murakab jarayon va u ishchidan

yuqori malaka talab etadi. Ba’zi fabrikalarda hozirgacha silindrlar an’anaviy

usular bilan tо‘g‘irlanadi: lom, kuvalda, bolg‘a, tо‘g‘ri ilgak bilan. Bunday

tо‘g‘irlash kam samarali, kata jismoniy kuch talab etadi, va tо‘g‘irlash sifati past

darajada bо‘ladi. Maxsus dastgohlar va moslamalar qо‘lash tо‘g‘rilashni

mexanizasiyalashtirish talab etadi.

---

29

2.8 –rasm. Refleli silindrlarni tо‘g‘irlash uchun dastgoh konstruksiyasi.

1,2- tayanch; 3- silindr; 4- sterjin; 5- kronshteyn; 6-richak;  7- taranglovchi; 8-ilgak.

---

30

Yо‘naltiruvchi staninada ikkita 1 va 2 tayanch mavjud bо‘lib, unda

tо‘g‘irlanayotgan silindr 3 qо‘yiladi. Elektrodvigateldan chervekli juft va val

orqali va silliq tasma yordamida silindr (n=80-100 min

-1

) bо‘yinchasiga va shkiv

orqali harakatga keltiriladi. Sterjinda 4 tо‘g‘ri richakli 6 kronshteyn 5 joylashgan

bо‘lib, bronza yostiqcha bilan jixozlangan bо‘lib, unda silindrning egilgan

joyiga keltiriladi va qо‘l bilan tо‘g‘irlashadi. Tо‘g‘irlash jarayonida silindrni

elektrodvigatelni ulamasdan taranglovchi rolikni tashlab, tо‘xtatish mumkin.

Silindrni tayanchda tutib turishda va tо‘g‘irlash paytida ilgak 8 xizmat qilib, u

ishchi bо‘lmagan bо‘yinchaga kiydiriladi. Ilgak va tayanchni yо‘naltiruvchi

staninaning pazida siljitish mumkin. Silindrdagi tepish joyi indikotor bilan

belgilanadi. Tо‘g‘irlashdan sо‘ng silindrlar tepishi 0,05 mmdan oshmasligi

kerak.

Bu dasgoxda mahaliy egilishli silindrlarni tо‘g‘rilash qiyin. Bunday

silindrlarni 2.8 - rasmda kо‘rsatilgan moslama bilan jixozlangan vintli press

yordamida tо‘g‘irlanadi. Tо‘g‘irlanayotgan  silindr 1 stolda 2 о‘rnatilgan

matrisaga о‘rnatiladi (2.8-rasm). Vint 3 yordamida burab, rifleli yuzaga ega

unga botiq puansoni 4 tushiradi va bosib silindr tо‘g‘irlanadi. Zarur almashinuvi

matritsa turli о‘lchamdagi silindrlar uchun.

Kо‘pgina korxonalarda dastgox konusturuksiyasi  mahalliy egilishdagi

silindrlarni tо‘g‘irlsh uchun vintli press bilan jixozlanadi.

Bazi xollarda refli silindrlar tо‘g‘ridan – tо‘g‘ri yigiruv mashinasining

о‘zida tо‘g‘rilanadi. Buning uchun G- rasmda keltirilgan turdagi moslama

foydalaniladi. Moslama bо‘yicha tutqich 1 traversa 2 va kuch vintidan 3 tashkil

topgan qoidalar traversa bilan sharner birlashtirilgan kuch vinti tayanch qismi

rezinali amartizatorli tovonga 5 erga.

Moslamadan qо‘ldagicha foydalaniladi tomoni bо‘yicha panja tutqich

о‘rnatiladi. Vind esa silindrning qovariq qismiga tayanadi, undan sо‘ng kallarni

6 burab silindr tо‘g‘rilanadi, yoyilgan bо‘yicha silindrini tamirlash yigirish

mashinasini kо‘p silindrlari yuzalari yuqori chastotali tok yordamida toplanadi,

yoki smentatotlanadi va toplanadi. Bunday silindrlarning bо‘yinchalari diametric

---

31

bо‘yicha 0,1 mm miqdoriga yoyiladi. О‘yiqchalarning dastlabki о‘lchamiga xar

hil tomonga 0,8 mm qarshilikga galivanit vanada xrom qatlami bilan о‘stirish

bilan tiklanadi, eliktronit tartibi 2 ltr suvga: C2 O3 – 150, H2 SO4 – 1,5: tok

kuchi 85 A kuchlanish 12 V gacha elektrot tempiraturasi 50 - 55˚c qо‘rg‘oshinni

davomiyligi 2-3 soat oldingi slindir oraliq zvenoni bо‘yinchasini xromlashda

qonlash maydonini (2,4 dm²) jarayon yuklash va tushirish 126 mingni egallaydi.

Xromlash uchun keng imkoniyatli osgich qо‘llaniladi. Vanaga bir vaqitning

о‘zida 8 ta osgich demak 8 ta silindr osish mumkin. Silindrning toplanmagan

nisbatan kо‘p miqdorda 0,1 mm yeyiladi.

Bunday bо‘yinchalar elektirod bilan qoplash yoki metallash bilan

tiklanadi.

---

32