Бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм қуйида Закот чиқариш қўлланмаси сифатида келтирилган савол-жавоблар шайх Муҳаммад Содиқ

Савол: Аёлнинг тақинчоқлари нисобга етадиган
бўлсаю, закотини тўлашга маблағи бўлмаса, нима қилади?
Жавоб: Мулк кимники бўлса, закот ҳам унинг
зиммасига вожиб бўлади. Аёл киши тақинчоқларидан
закот миқдоричасини сотиб, закотини беради. Агар аёл
эридан «Закотларимни тўлаб беринг», деб илтимос қилса
ва эр адо этса, хотиннинг зиммасидан закот соқит бўлади.
Савол: Тилла тақинчоғимнинг вазни 85 граммдан кам,
лекин ясалиш эътиборидан унинг бозордаги нархи 85
граммлик тилла нархидан қиммат. Менга закот вожиб
бўладими?
Жавоб: Тилла, кумушдан закот вожиб бўлишида
уларнинг бозордаги қиймати эмас, балки вазни эътиборга
олинади. Бир кишининг тилла ёки кумуш кўзаси бўлиб,
унинг вазни ўн мисқол (42,5 г.) тилла ёки юз дирҳам
кумуш бўлса ва унинг ясалган буюм сифатидаги қиймати
йигирма мисқол тилла (85 г.) ёки икки юз дирҳам
кумушнинг қийматига (595 г.) тенг бўлса, ижмоъга кўра
бунда закот вожиб бўлмайди. Кўзанинг қиймати нисобга
етса-да, тилла ёки кумушнинг вазни нисобга етмагани
сабабли бундай ҳолатда закот вожиб бўлмайди.
Тилла ва кумуш тақинчоқлардан закот чиқаришда
жинс эътиборга олинади, яъни агар тилла тақинчоқлардан

---

t.me/Savollar_kanal
тилла, кумуш тақинчоқлардан кумуш закот чиқармоқчи
бўлса, тақинчоқларнинг вазнига қараб закот чиқаради.
Агар тилла ва кумуш тақинчоқларнинг закотини уларнинг
жинсига хилоф бўлган нарсалар, яъни қоғоз пуллар билан
закот чиқармоқчи бўлса, тақинчоқларнинг бозордаги
қиймати эътиборга олинади. Тилла ва кумушнинг
закотини уларнинг жинсига хилоф бўлган нарса билан
адо қилса, уларнинг қиймати эътиборга олинади, дея
ижмоъ қилинган.
Тилла ва кумуш тақинчоқлар борасидаги асл масала
шудир. Лекин диёримиздаги урфда заргарлар тақинчоқ
сотиб олаётган пайтда тақинчоқларнинг ясалишига
эътибор бермай, вазнига эътибор беришади, яъни
тақинчоқлардаги тилланинг вазни қанча бўлса, ўша вазн
учун пул тўлашади. Ясалган ҳолатдаги қийматини
эътиборга олмайдилар. Лекин тақинчоқни тилланинг
вазнига қараб эмас, ясалган ҳолатига қараб сотишади.
Шунинг учун заргарлар қўлларидаги бор тақинчоқлар
тилласининг вазнидан эмас, балки тақинчоқларнинг
қийматидан закот чиқаришади. Тилла тақинчоқ тижорати
билан
шуғулланмайдиган
истеъмолчилар
эса
тақинчоқларнинг вазнидан закот чиқаришади. Тақинчоқ
тақувчилар уларни сотишда вазнига қараб эмас, ясалган
ҳолатига қараб сотадиган бўлишса, тақинчоқлардан закот
бераётган пайтда уларнинг қийматидан закот чиқаришади.
Бир кишининг вазни икки юз дирҳамга тенг кумушдан
(яъни 595 грамм кумушдан) ясалган кўзаси бўлса ва
унинг қиймати уч юз кумуш танга бўлса, агар закотини
кумушда бермоқчи бўлса, қирқдан бири, яъни қиймати

---

t.me/Savollar_kanal
етти ярим дирҳам бўлган беш дирҳам беради (кумуш
кўзанинг вазни икки юз дирҳамга, қиймати эса уч юз
дирҳамга тенг. Икки юз дирҳамнинг қирқдан бири беш
дирҳамдир. Кўзанинг қиймати бўлган уч юз дирҳамнинг
қирқдан бири етти ярим дирҳамдир). Агар (кумуш
кўзанинг закотини кумушдан) бошқа жинсда бермоқчи
бўлса, уламоларнинг ижмосига кўра (бозордаги кўзанинг
уч юз дирҳамлик) қиймати эътиборга олинади (ва уч
юзнинг қирқдан бири закот сифатида берилади).
Тақинчоқларнинг қиймати 85 грамм тиллага етса,
тақинчоқларнинг бозордаги сотилиш нархи қанча бўлса,
ўша нархнинг қирқдан бири закотга ажратилади.
Молнинг закотини бошқа турдаги мол билан берса,
вожиб бўлган миқдорнинг қийматини беради.