Birinchidan, qon topshirgan xodim ishga chiqmasligi huquqiy asosga egami?

Nazariy savol-2
Shu ishni ilgari bajarib kelgan xodim ishga tiklangan taqdirda xodim bilan tuzilgan mehnat shartnomasini taraflar ixtiyoriga bog‘liq bo‘lmagan holatlar bo‘yicha bekor qilinishi yoriting?
Javob
Mehnat to’g’risidagi qonun hujjatlarida xodim ba’zi sabablarga ko’ra avvalgi ishiga tiklanishi kerak bo’lgan bir qator holatlar mavjud.BU o’rinda savol tug’iladi; ishga tiklanishi kerak bo’lgan xodim o’rniga yangi ishga olingan xodim bilan tuzilgan mehnat shartnomasi qanday bo’ladi ? Bu savolga javob berishda O’zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 106-moddasi ikkinchi bandiga ko’ra,shu ishni avval bajargan xodim ishga tiklanishi bilan yangi xodim bilan tuzilgan mehnat shartnomasi bekor bo;lishiga olib kelinadi.Ya’ni yangi xodimlar bilan O’zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksning 75-moddas 2 qismga tegishli holatlar bilan mehnat shartnomasi besh yildan ortiq bo’lmagan muayyan muddatga tuziladi.. Ya’ni O’zbekiston Respublikasi Mehat kodeksmimg 149 moddasi bilan ijtimoiy ta’tilga ketgan xodimlar o’rniga, masalan , O’zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 233-moddasi, ya’ni homiladorlik va tug’ish ta’tiliga ketgan xodimlar o’rniga,233-modda bilan bolalarni parvarishlash ta’tillariga chiqqan xodimlar o’rniga, 232, 234, 235-moddalar o‘qish bilan bog‘liq ta’tillarga va 254 va 256-moddalar ijodiy ta’tillarga chiqqan xodimlar o’rniga O’zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksinig 75- moddasi 2 qism ya’ni, besh yildan ortiq bo’lmagan muayyan muddatga yangi xodim bilan mehnat shartnomasi tuziladi. Bu yerda muayyan muddat deganda va mehnat shartnomasida shartnoma tugash joyi deganda ijtimoiy ta’tillarga chiqqan xodimlarning kelishi bilan mehnat shartnomasi bekor bo’ladi. Misol uchun 143-sonli maktabning ingliz tili o’qituvchisi D. bola parvarishlash ta’tiliga chiqqan. Va vaqtinchalik xodim D.ning o’rnuga yangi o’qituvchinig shu ingliz tili o’qituvchisi D. kelgunga qadar mehnat shartnomasi tuziladi.Lekin ish beruvchi yuqoridagi qonun hujjatlariga rioya qilmasdan yangi xodim bilan shartnoma tuzgan bo’lsada va avvalgi xodim ishga chiqish niyati borligini bildirganda shu xodimni avvalgi ishiga tiklamagan taqdirda huquqlari buzilgan xodim sudga murojaat qilishi va o’z haq-huquqlarini talab qilishi mumkin. Bunday holatda yangi xodim bilan tuzilgan mehnat shartnomasi o’z-o’zidan o’z kuchin yo’qotadi va avvalgi xodim ilgarigi lavozimida avvalgi ishida tiklanadi.


Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati:

1. 
   .Dodoboev Yu.T., Xudoyberdiev A. «Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi». Farg’ona-2001 yil, 108- va 130-145 betlar.O’zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksi. Toshkent: «Adolat»-1996 yil, 61-72 betlar.
   
2. 
   G’oyipov H.E. «Mehnat muhofazasi». Toshkent: «Mehnat»-2003 yil, 14-16 betlar.
   
3. 
   O’zbekiston Respublikasi “Mehnat kodeksiga sharh” Toshkent. :Adolat-2015” 639-670 betlar