Birinchi qism

Savol va topshiriqlar
1.  Sizningcha,  “Armon”  singari  she’rlar  shoir  qanday  kay

 yatda  ekanida 
yozilishi mumkin?
 2. Lirik qahramon bobosining orzulari nimalar bo‘lgan ekan?
3. “Bir mard bilan nopokning taqdirin tutash ko‘rsam...” misrasida nazarda tu-
tilgan hayotiy vaziyatlarni ko‘z oldingizga keltira olasizmi? Bir-ikkita misol kelti-
ring-chi.
4. Qachon “betayin kimsa”lar oyog‘iga odamlar bosh uradilar? Nega bu ham 
shoir ko‘nglini “terskaydagi qor misol” sovuq armonga to‘ldiradi?

---

125
5. “Bir gazanda toptasa tuproqni posbon turib” misrasida ifodalangan holat biz-
ning yurtimizda ham bo‘lganmi? Misollar keltiring.
6.  Har  bir  banddagi  so‘nggi  ikki  misraning  biri  o‘zgarishsiz  qolib,  ikkinchisi 
o‘zgarayotganining  sababi  nimada?  Bu  o‘zgarish  o‘sha  banddagi  boshqa  misralarda 
ifodalangan mazmun bilan bog‘liqmi? Biror band misolida o‘z qarashingizni isbotlang.
 7. She’rni yod oling.
* * *
To‘ra  Sulaymonning  yuqoridagi  ikki  she’ri  tahlili  tajribasiga 
su yangan  holda,  navbatdagi  she’rlarini  o‘zingiz  mustaqil  tahlil 
qilishga  urining.  Bunda  she’rlar  uchun  berilgan  savol  va  top-
shiriqlarning  har  biriga  alohida  diqqat  qilish,  ularning  oldinma-
ketinligiga  rioya  qilish  yaxshi  samara  beradi.
TAVALLO
Nelardandir  ko‘ngil  bo‘lib  g‘ash, 
Xam  egilib  bu  egilmas  bosh, 
Ko‘zlarimda  qalqib  tursa  yosh, 
Bu  holimga  berolmay  bardosh,
Bir  mushtipar  Onam  yig‘laydir,
Qolganlari  yolg‘on  yig‘laydir.
Qaytar  bo‘lsam  quruq  qo‘l  ovdan, 
Qora  qozon  qolsa  qaynovdan, 
Ham  ayrilib  o‘lja,  ulovdan, 
Qarzga  botar  bo‘lsam  birovdan,
Taskin  berib  Onam  yig‘laydir,
Qolganlari  yolg‘on  yig‘laydir.
Birda  haqdin,  birda  nohaqdin, 
Jabr  ko‘rsam  bir  betav

 qdin, 
Ortda  tursam  qalbi  quroqdin
1
, 
Qadrim  xarob  bo‘lsa  tuproqdin,
Ohlar  urib  Onam  yig‘laydir,
Qolganlari  yolg‘on  yig‘laydir.
Og‘a-ini  o‘rtasida  gap...
Alhol,  kelib  chiqsa  ixtilof,
1 
Qalbi  quroq
  –  qalbi  aynigan,  ruhiyati  maydalashib,  “yamoq  bosib  ketgan” 
kimsa ma’nosida.

---

126
Biri  izzat,  biri  mulk  talab,
–  Bu  oq  sutim,  mehrimga  xilof,  –
Deya  sho‘rlik  Onam  yig‘laydir,
Qolganlari  yolg‘on  yig‘laydir.
Sinalmoqning  gali  kelganda, 
Nogoh  mag‘lub  bo‘lsam  maydonda,
Nomim  qolmas  bo‘lsa  jahonda, 
Kim  do‘st-dushman  bilinar  onda
Ahvolimga  Onam  yig‘laydir, 
Qolganlari  yolg‘on  yig‘laydir.
G‘anim  bir  yon,  men  bir  yon  bo‘lsam, 
U  ustuvor,  men  uryon  bo‘lsam, 
Bu  ham  kamday  nogiron  bo‘lsam, 
Yog‘och  otga
1
  yonma-yon  bo‘lsam,
Oy  tutilib,  Onam  yig‘laydir, 
Qolganlari  yolg‘on  yig‘laydir.
Bo‘lsam  gumroh,  bo‘lsa  gunohim,
Vujudimga  solmasdan  vahm,
Qabul  aylab  tavallo  –  ohim,
Darig‘  tutmay  mehring,  Ilohim,
Yig‘latmagin  mush

 q  Onamni, 
Volidayi  muhtaramamni.