Birikmasiz egri chiziq shaklidagi buyumlar tayyorlash texnologiyasi

14.2-mavzu: Kesuvchi asboblarni ishga sozlash texnologiyasi
Reja:
1. Kesuvchi asboblarni ishga sozlash texnologiyasi
2. Duradgorlik randalarini ishga sozlash texnologiyasi
3. Duradgorlik iskanalarini ishga sozlash texnologiyasi

Kesuvchi asboblarni ishga sozlash texnologiyasi
Sirtlarning tekis va silliq chiqishi zagatovkani kesish va randalarning ishga sozlanishiga, ularni to‘g‘ri tutib erkin randalashga va randalash vaqtida randaga kuchlarning to‘g‘ri qo‘yilishiga bog‘liq.
Randa tig‘larini i charxlash tig‘lar o‘tmaslanganda ularni kundadan chiqarib charxlash, qayrashda hosil bo‘lgan qirovini to‘kish va tig‘ni kundaga qaytadan to‘g‘ri o‘rnatishdan iborat

105-rasm. Randa tig‘larini i charxlash: I- tig‘ni charxlash va qayrash; a - charxlash; b - qayrash; v, g - qirov tushirish;
Tig‘lar elektrik yoki suvli charxlarda charxlanadi. Charxlash vaqtida charx toshlar hamma vaqt oldinga karab (to‘g‘ri yo‘nalishda) aylantiriladi. Teskari yo‘nalishda aylantirilganda (xususan elektrik charxlarda) undan uchib chiqadigan kukun kishining ko‘ziga tushadi va xavfsizlik texnikasi koidalarining buzilishiga olib keladi. Shuning uchun elektrik charxlardan foydalanishda charxdagi himoya oynasini to‘sib olish yoki himoya ko‘zoynagi takib olinadi.
Charxlash natijasida tig‘larda hosil bo‘lgan qirovni to‘kish uchun qumqayroq yoki qayroqtosh, kerosin, suv bilan namlab turiladi. Kerosin qirovni tez to‘kishga yordam beradi. Qayrash vaqtida tig‘larning o‘tmaslanib qolmasligiga, qumqayroqning o‘yilib tezda ishdan chiqib qolmasligiga e’tibor beriladi.
Duradgorlik randalarini ishga sozlash texnologiyasi


Qirovi to‘kilgan randa tig‘lari kundaga o‘rnatiladi. Bunda, tig‘ning kesuvchi qirrasi kundadan bir tekis chiqarib (kunda ostiga parallel qilib) o‘rnatiladi. Notekis o‘rnatilgan tig‘ sirtni tekis randalamaydi.
Randalarni to‘g‘ri tutish va erkin randalash sirtlarning tekis chiqishini ta’minlash bilan bir qatorda randalash vaqtida o‘quvchilarning ortiqcha kuch sarflab qiynalmasliklariga, charchamasliklariga yordam beradi.¹


106-rasm. Randa tiglarini charxlashda randalarni to‘g‘ri tutish



107-rasm Randa tig’ini o`tkirlik burchagini tekshirish

108-rasm Randani ishga sozlash