Biotexnologiya fanidan o’quv-uslubiy majmua

Botryococcus braunii
 yordamida uglevodorodlar ishlab chiqarish
 
XX 
asr 
70-yillarining 
ohirlarida 
olimlar 
ayrim 
o'simliklardan 
(asosan
Euphorbiaceae
oilasiga mansub) ajratilgan sharbatlardan neftni o'rnini bosuvchi 
uglevodorodlar olishga uringanlar. Biroq olingan uglevodorodlar massasi shu darajada 
kam ediki, iqtisodiy jihatdan o'zini oqlamagan. Shuningdek, o'simliklar asosida 
uglevodorodlar olish uchun katta-katta plantatsiyalar bunyod qilish lozim edi.
Shunday bo'lsada, 
Botryococcus braunii
bir hujayrali suv o'tidan ushbu 
maqsadda foydalanish istiqbolli bo'lib ko'rinadi. Suv o'ti quruq massasining 15-75% 
uglevodorodlar tashkil etadi. Yuksak o'simliklarda bu raqam – 1%. Botryococcus 
braunii tropik mintaqalarda qattiq va sho'r suvda ko'payadi. Uning 2 hil turi uchraydi; 
qizil hamda yashil. Nega aynan ikki hil bo'lishi hanuz aniqlanmagan.
Parijdagi kimyo Oliy maktabi bioorganik kimyo va organik fizika laboratoriyasi 
tadqiqotchilari 1976 yildan buyon
Botryococcus braunii
suv o'tini o'rganadilar. Ular 
uglevodorodlar suv o'tining hujayra devorida yig'ilishini aniqladilar. Uglevodorodlar 
sintezi suv o'tining o'sish fazasidagi faolligiga bog'liq ekan. Kuzatishlar natijasida 
uglevodorodlarni oddiy sentrifugalash yo'li bilan cho'ktirib olish mumkin degan fikrga 
kelindi. Sentrifugalashda hujayra devori buzilmaydi, jarayon so'nggida hujayralarni 
yana qayta ozuqa muhitiga ekish mumkin. Fransuz tadqiqotchilari suv o'ti hujayralarini 
o'stirishning sharoitlarini, ozuqa muhitlaritarkibini o'zgartirib, 7 kunda etiladigan 
hujayralarni 2 kunda etishtirishga, shuningdek, hujayra biomassasini 2 hissa 
ko'paytirishga muvaffaq bo'ldilar. Natijada tabiiy yoki sun'iy sharoitda o'stirilgan suv 

---

o'ti uglevodorodlarining chiqish unumi 
0,09 g/l tashkil etdi. В. braunii 
uglevodorodlari 
tarkibi ularni bemalol energiya manbai sifatida ishlatish imkonini beradi.
 
В. braunii
suv o'tining hali o'rganilmagan jihatlari ham bor. Tadqiqotchilar 
oldida suv o'ti bilan birga assotsiatsiya bo'lib yashaydigan bakteriyalar, ularni 
uglevodorodlar hosil bo'lishidagi rolini aniqlash, suv o'tidan uglevodorodlarni 
ajratisning optimal sharoitlarini tanlash muhim vazifa bo'lib turibdi. Masalaning 
iqtisodiy muammolari ham yo'q emas. Fransuz olimlarining fikricha, В. braunii suv 
o'tini faqat energiya olish uchun hom ashyo emas, balki farmatsevtik va kosmetik 
preparatlar ishlab chiqarishda ishlatilish maqsadga muvofiq bo'ladi. Ushbu 
muammolarni tadqiq etish, suv o'ti hosildorligini oshirish chora-tadbirlarini izlash 
keyinchalik (Frantsiyaning janubi-sharqi) Kadarashdagi Yadro tadqiqotlari markazi 
qoshida tajriba zavodi qurilishiga sabab bo'lishi mumkin. Zavodda suv o'tlari shaffof 
plastik quvurlarda o'stirilishi rejalashtirilmoqda 
(Spirulina 
suv o'ti ham huddi shunday 
sistemada o'stiriladi).