Biotexnologiya asoslari

Glyukoàmilàzà - (1,4--D-glyukan-glyukanogidrolàzà) àsosàn zàmburug’làrdà kång o’rgànilgàn. Asp.niger zàmburug’idà u molåkulyar màssàsi 100 000 dàl’ton àtrofidà bo’lgàn ikkità glikoprotåinlàrdàn iboràt. Dåmàk, bu fårmåntni õususiyatlàri bir-biridàn fàrq qilàdigàn ikkità formàsi (shàkli) màvjud.
Dåkstranàzà - (1,6--D-glyukàn-glyukanogidrolàzà) dåkistrindàgi 1,6-glikozid bog’igà tà’sir qilàdi.
Làktozà yoki -gàloktozidàzà (-D-gàloktozid-gàloktogidrolàzàlàr) làktozàni glyukozà và gàlàktozàgà àylàntiràdi. Bu fårmånt E.Coli, Asp.niger, Sacch.cerevisiae, Curvularia inaqualis, Alternaria tenuis và àyrim boshqà mikroorgànizmlàrdà sintåz bo’làdi.
Invårtàzà - (-D-fruktofurànozid-fruktogidrolàzà) sàhàrozàni glyukozàgà và fruktozàgà pàrchàlàydi. Uni Aspergillus turkumi vàkillàri (Asp.awamori, Asp.batatae, Asp.niger), àchitqi zàmburg’i, Bacillus subtilis và Bac.diastaticus làrning àlohidà shtàmmlàri hosil qilàdi. Sållyulolitik fårmåntlàr (sållyulazàlàr) - fàol oqsillàrning muràkkàb komplåksidir, sållyulozà molåkulàsining hàr õil bog’làrigà tà’sir qilàdi, S komponånt (ekzonuklåàzà) tàbiiy holdàgi sållyulozàgà (pàõtà, fil’tr qog’ozi) tà’sir qilàdi. S_õ -komponånti (endonuklåàzà) eriydigàn
shàklgà o’tkàzilgàn klåtchàtkàni (kàrbosimåtilsållyulozàni) gidrolizlàydi.
Sållyulozà bilàn bir qàtordà mikroorgànizmlàr sållobiàzà (-glyukozidàzà) hosil qilàdi, bu fårmånt sållyulozàni và gåmisållyulozàni pàrchàlàydi. Sållyulozàni gidrolizining oõirgi bosqichi, glyukozà hosil bo’lishi bilàn tugàllànàdi.
Sànoàtdà ishlàb chiqàrilàdigàn sållyulotik fårmånt pråpàràtlàri odàtdà S₁ và S_õ và shungà o’õshàsh sållobiàzà và gåmisållyulàzà fårmåntlàri bo’lib, bu pråpàràtlàrning pH ko’rsàtkichi 3,0 dàn 8,0 gàchà. Mànà shu rN làr oràlig’idà ulàr turg’undirlàr. Sållyulàzàni hosil qiluvchilàr ko’pinchà misålliàli zàmburug’làrdir, shulàrdàn Penicillium notatum, P.vuriabili, P.iriense, Trichoderma roseum, Verticillium alboatrum và boshqàlàrdir.