Biotexnologiya asoslari

olinishi

Amino- kislota	Produsent	Tansiq modda	Substrat	Kultural suyuqlikda aminokislotalar miqdori, g/l
L-lizin	Breviabacterium flavum	Treonin, metionin yoki gomoserin	Glyukoza saxaroza	60-100
L-trionin	Escherichia coli	Lizin, metionin, izoleysin	Glyukoza	20
L-ornitin	Coryneobacterium glutamicum	Arginin	Glyukoza	26
L-fenil- alanin	Arthrobacter parafineus	Tirozin	H-alkanlar	15
L-tirozin	Corynebacterium sp.	Fenilalanin	H-alkanlar	19
L-valin	Coryneobacterium glutamicum	Izoleysin	Glyukoza	11

Inson organizmidagi mo’tasion o’zgarishlar og’ir kasalliklarni kelib chiqishiga sabab bo’ladi (oq qon kasalligi).

Mutasiyaga uchragan DNK molekulasini asl holatiga qaytish jarayoni DNK reparasiyasi deyiladi. Reparasiya jarayoni DNK aza, DNK-polimeraza II va DNK-ligaza fermentlari ishtirokida amalga oshiriladi. Bu fermentlar tizimi yordamida DNK strukturasi dastlabki mo’tadil holatiga qaytadi.

2. GEN MUXANDISLIGINING MOHIYATI VA VAZIFALARI

Viruslar bilan prokariot hujayralar orasidagi materialning ko’chirilishini, tabiiy sharoitda bakteriyalarda o’tadigan rekombinasiya mexanizmlarini o’rganish, plazmidalar va mo’tadil faglarning hujayradagi hayotini tushunish genlar ustida turli manipulyasiyalar o’tkazish imkoniyatini beradi. Olimlar qo’lida DNKning kerakli bir qismini bakteriya hujayrasiga ko’chirib

o’tkazadigan sitema -plazmidalar ham bor . Bunday transmissiv ko’chirib o’tkazuvchi xalqali molekulalar -plazmidlar va mo’tadil viruslar vektor deb ataladi (4-jadval).
Ular tabiatning o’zi biologlarga taqdim qilgan sovg’a bo’ladi. SHunday ekan, endi bakteriyalarni kulturada (ular o’sadigan muhitda) insonlar uchun kerakli oqsillarni, fermentlarni sintezlashga majbur qilib bo’lmasmikan degan savol tug’iladi?
Bu g’oyalarning amalda yuzaga chiqishi gen muxandisligi yoki genetik muxandislik deb ataladigan va katta istiqbolga ega bo’lgan yangi sohani dunyoga keltirdi.
4-jadval